Harcerskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe ZHR, HOPR – to wyodrębniona i wyspecjalizowana stała służba, zajmującą się medycyną ratunkową, wchodzącą w skład Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Obecnie jest to program, którego zadaniem jest zwiększanie bezpieczeństwa.
Harcerskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe ZHR zostało rozwiązane rozkazem L. 6/2012 z dnia 15 czerwca 2012 r. Przewodniczącej Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej[1], realizując uchwałę nr 254/7 Naczelnictwa ZHR z dnia 27 marca[2], która równocześnie powołała program Harcerskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. W 2015 roku poczyniono działania mające na celu reaktywowanie tej jednostki ratowniczej.
HOPR stale działa jako służba w okręgach Małopolskim, Wielkopolskim, Podkarpackim, Mazowieckim, Dolnośląskim, Pomorskim oraz Warmińsko-Mazurskim.
HOPR zrzeszała w patrolach i drużynach ratowniczych (jednostkach ratowniczych) osoby posiadające kwalifikacje ratowników przedmedycznych lub kwalifikacje osób uprawnionych do podejmowania medycznych działań ratowniczych, a także osoby zdobywające te kwalifikacje.
Godło i odznaka HOPR
Godłem HOPR był błękitny krzyż na białym polu z wpisaną w ramiona krzyża lilijką ZHR. Odznaką HOPR był okrągły metalowy znaczek z godłem HOPR w białym okrągłym polu otoczonym napisem HARCERSKIE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE * ZHR *
Cele
Cel wychowawczy
Nadrzędnym celem działania HOPR było wzbogacenie i zintensyfikowanie harcerskiego oddziaływania wychowawczego. Chodziło o ukształtowanie aktywnej obywatelskiej postawy wypływającej z ideału Służby Bogu, Polsce i Bliźnim oraz nacechowanej troską o dobro wspólne i dobro współobywateli.
Cel praktyczny
Jak wszystkie elementy programu harcerskiego, zadania HOPR były mocno osadzone we współczesnych realiach państwa polskiego i wynikały z bieżących potrzeb społecznych. Dlatego realizacja celu wychowawczego przekładała się na konkretne zadania, wynikające z nakazu służby społecznej, które miały przynieść realne pożytki społeczne – w tym przypadku, w dziedzinie bezpieczeństwa publicznego.
Szkolenia
Certyfikat instruktora HOPR
1. Podstawowy kurs ratownictwa HOPR – dla harcerek i harcerzy, ratownictwo przedmedyczne, wykład wspomagany przeźroczami, duża liczba ćwiczeń z fantomem, kursy prowadzili instruktorzy HOPR, kursy organizowane były w Okręgach HOPR, w ramach kursu wewnętrzny egzamin na stopień Młodszego Ratownika HOPR
2. Kurs instruktorski HOPR – dla pełnoletnich instruktorów i wędrowników ZHR, ratownictwo przedmedyczne, metodyka prowadzenia podstawowych kursów ratownictwa HOPR, metodyka prowadzenia zespołowych ćwiczeń Pogotowia, normy prawne związane z ratownictwem i sytuacjami kryzysowymi regulaminy, instrukcje, sposoby działania HOPR, kursy prowadzili instruktorzy trenerzy HOPR (lekarze-specjalisci), kursy organizowała Komenda Główna HOPR, w ramach kursu wew. egzamin na stopień instruktora HOPR
3. Kurs trenerski HOPR – tylko dla osób wykonujących zawód lekarza, metodyka prowadzenia kursów instruktorskich HOPR, kursy prowadziła Komenda Główna HOPR
Gotowość
Wewnętrzny system alarmowy
Instrukcja alarmowa HOPR przewidywała obowiązek posiadania przez każdego ratownika telefonu komórkowego, który musiał być zarejestrowany w sieci alarmowej.
Umowa HOPR z KSR
HOPR miał być włączony do tworzącego się państwowego systemu ratownictwa i wykonywać wynikające z tego zadania zlecone oraz zadania powierzone na wypadek klęsk żywiołowych lub innych stanów zagrożenia bezpieczeństwa publicznego.
Udział HOPR w lokalnych zespołach reagowania kryzysowego
Przedstawiciele odpowiednich szczebli HOPR mieli reprezentować Pogotowie w lokalnych centrach antykryzysowych:
Komenda Główna – w Rządowym Zespole Koordynacji Kryzysowej
Komendy Okręgów – w Wojewódzkich Zespołach Reagowania Kryzysowego
Dowódcy Drużyn i Patroli – w powiatowych i gminnych zespołach reagowania
Wyposażenie ratowników i patroli
Każdy ratownik HOPR miał obowiązek posiadania i uzupełniania apteczki indywidualnej oraz kamizelki odblaskowej oznaczonej znakami HOPR. Każdy patrol HOPR miał być wyposażony w sprzęt przewidziany instrukcją pozwalający bezzwłocznie przystąpić do akcji ratowniczej (deska, kołnierz, szyny, maski)
tworzony przy jednostkach ZHR (szczep, hufiec, chorągiew)
mógł grupować od 3 do 10 patroli ratowniczych, np. drużyna wędrownicza ZHR o specjalności ratowniczej
kilka patroli na terenie oddalonym od komendy okręgu połączonych w celu lepszej współpracy
dowódcą drużyny ratowniczej mógł zostać wyłącznie instruktorka lub instruktor ZHR posiadający jednocześnie co najmniej stopień wyszkolenia ratownika HOPR
dowódcę drużyny mianował komendant okręgu lub komendant główny
Okręgi HOPR
terytorialny szczebel organizacyjny o zasięgu jednego lub (przejściowo) więcej województw
komendantem okręgu HOPR mógł zostać wyłącznie instruktor lub instruktorka ZHR posiadający jednocześnie co najmniej stopień
komendantem głównym HOPR mógł zostać wyłącznie instruktor lub instruktorka ZHR posiadający jednocześnie co najmniej stopień wyszkolenia instruktora HOPR
oznaczenie – odznaka HOPR, kamizelka z symbolem HOPR
wymagania:
ukończone 15 lat (poniżej 18 roku życia wymagana pisemna zgoda rodziców na przystąpienie do HOPR)
przynależący lub współdziałający z ZHR
udział w kursie podstawowym i zakwalifikowanie po nim do HOPR
Ratownik HOPR
oznaczenie – odznaka HOPR z niebieską, okrągłą podkładką, kamizelka z symbolem HOPR
wymagania:
ukończone 16 lub 17 lat
przynależący lub współdziałający z ZHR
po pozytywnym zaliczeniu egzaminu na stopień ratownika HOPR
minimum rok przynależności do HOPR
udział w minimum dwóch akcjach (obstawy, akcje samodzielne, manewry) zgłoszonych do bazy danych HOPR
Ratownik KPP
oznaczenie – odznaka HOPR z zieloną, okrągłą podkładką, kamizelka z symbolem HOPR i napisem ratownik
wymagania:
ukończone 18 lat
przynależy lub współdziała z ZHR
pozytywnie zaliczony państwowy egzamin na stopień ratownika KPP
minimum rok przynależy do HOPR
udział w minimum dwóch akcjach (obstawy, akcje samodzielne, manewry) zgłoszonych do bazy danych HOPR
Instruktor HOPR
oznaczenie – odznaka HOPR z czerwoną, okrągłą podkładką, kamizelka z symbolem HOPR i napisem ratownik
wymagania:
ukończone 18 lat
przynależy lub współdziała z ZHR
pozytywnie zaliczony egzamin na stopień instruktora HOPR
minimum dwa lata przynależy do HOPR (nie dotyczy instruktorów kontraktowych)
udział w minimum czterech akcjach (obstawy, akcje samodzielne, manewry) zgłoszonych do bazy danych HOPR
zdobyty stopień ratownika HOPR
zalecany zdobyty stopień ratownika KSRG
w ciągu roku od przyznania stopnia przeprowadzone minimum 4 szkolenia podstawowe i 2 szkolenia dla osób zdobywających stopień Ratownika HOPR
Instruktor trener HOPR (również kontraktowy)
oznaczenie – odznaka HOPR z czerwoną, okrągłą podkładką kamizelka z symbolem HOPR i napisem instruktor lub ratownik bądź (zgodnie z posiadanym tytułem zawodowym), lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny
