|
Heinz Dompnig Heinz Dompnig, zwany młodszym (ur. ok. 1435[1], zm. 5 lipca 1490 we Wrocławiu) – rajca wrocławski i ławnik miejski w latach 1465–1474 i 1480–1489, od 1487 senior rady miejskiej i starosta księstwa wrocławskiego. PochodzeniePochodził z patrycjuszowskiej rodziny Dompnigów (spotyka się także inne pisownie tego nazwiska: Domning, Dominici) osiadłej we Wrocławiu na początku XIV wieku[2]. Dompnigowie zajmowali się kuśnierstwem, potem głównie kupiectwem oraz działalnością finansową[3]. Heinz starszy (zm. 1454) był także rajcą i ławnikiem, a przez 4 lata pełnił najwyższy urząd w mieście - seniora rady miejskiej i jednocześnie starosty księstwa wrocławskiego. Miasto miało bowiem tak silną pozycję, że wybierany przez radę jej senior był automatycznie starostą królewskim[3]. Tło polityczneKiedy papież zdetronizował króla Jerzego z Podiebradów i go wyklął, Wrocław opowiedział się za Maciejem Korwinem i pociągnął za sobą cały Śląsk, ponieważ król rezydujący w dalekiej Budzie wydawał się wygodniejszym panem, rysowały się także perspektywy pozyskania nowych rynków handlu oraz przywilejów. Jerzy opierał się na Czechach, natomiast mający aspiracje ogólnoeuropejskie Korwin znany był z otwartości, a nawet z łaskawości dla Niemców, stanowiących w mieście większość mieszczan. Niestety, król prowadzący ciągle wojny potrzebował pieniędzy. Sprawnie ściągał dotychczasowe, ale wprowadził też nowe podatki. Zarzucił Śląsk gorszą monetą, przeprowadził rewizję własności gruntów[3]. Urząd starostyKról tak zreformował obowiązujący od wieków ustrój władz miejskich, że uzyskał wpływ na obsadę członków rady miejskiej i samodzielnie dokonywał wyboru jej seniora, czyli również starosty księstwa wrocławskiego. Heinz (Heinrich)[3] Dompnig został nominowany przez Korwina 8 marca 1487[4] na urząd starosty księstwa wrocławskiego. Rządy Dompniga oraz namiestnika królewskiego na Śląsku, Georga von Steina, wywołały nienawiść mieszkańców. Nie tylko wykonywali rozkazy, ale kierowała nimi nadgorliwość i chęć dodatkowych korzyści materialnych[5]. Ukazały się dekrety ograniczające zbytek: zakazano m.in. kobietom noszenia na co dzień naszyjników ze złota, srebra i pereł oraz kapeluszy ozdobionych skórami soboli lub kun. Na przyjęciu weselnym mogło podawać maksymalnie 12 usługujących i grać 4 muzyków. Ograniczenia te w połączeniu z bezwzględnym uciskiem fiskalnym wzbudziły w mieście nienawiść do starosty[3]. Upadek  Po śmierci Macieja Korwina Heinz Dompnig nie zniknął z Wrocławia jak Georg von Stein, licząc na wpływy rodzinne. 19 kwietnia 1490 został pozbawiony stanowiska[4], albo ustąpił na własną prośbę[5]. Jednak patrycjat, z którego sam się wywodził, nie puścił mu płazem wojny, którą ten z nim rozpoczął[3]. Gdy byłego starostę przyłapano na wynoszeniu obciążających go dokumentów[5], został oskarżony o sprzyjanie Węgrom i liczne nadużycia władzy, a nawet o sodomię[3][6]. Poddany torturom, w wyniku procesu skazany został na śmierć przez ścięcie. Wyrok wykonano 5 lipca 1490 na wrocławskim Rynku. Egzekucji przyglądało się około 2000 osób, a dzwony kościelne biły tak głośno, że zapewnienia Dompniga o niewinności i śpiewane pieśni maryjne były niemal niesłyszalne[7]. Wykonanie wyroku stanowiło wstrząs dla współczesnych i stało się znakiem triumfu sądownictwa miejskiego nad autokracją starosty[4]. Kapliczka DompnigaW rok po śmierci starosty wystawiono kapliczkę słupową z piaskowca, uważaną dziś za najstarszy zabytek mieszczańskiej rzeźby pomnikowej we Wrocławiu. Wcześniej stała ona przed plebanią kościoła pw. św. Marii Magdaleny u zbiegu ulic św. Marii Magdaleny i Łaciarskiej, a w 1970 przeniesiono ją do wnętrza kościoła[3]. Słup o przekroju ośmiobocznym wieńczy kapliczka zwieńczona dwuspadowym daszkiem. Na czterech jej ścianach znajdują się płaskorzeźby: Ukrzyżowanie (z przodu), św. Barbara (z lewej), św. Katarzyna (z prawej) i Zmartwychwstawanie (z tyłu). Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba): |
