Z licznego rodzeństwa w latach 1861–1865 zmarły dwie siostry, Zofia i Maria, oraz jedyny brat, Ignacy. W 1872 stracił oboje rodziców, a w początkach 1873 – starszą siostrę, Ofelię. Z całej piątki rodzeństwa pozostała przy życiu tylko jego najmłodsza siostra Wanda (1862–1909). Opiekę nad rodzeństwem sprawowali zaprzyjaźnieni sąsiedzi[4].
W 1883 osiadł w Poznaniu, gdzie obok prywatnej praktyki pracował jako asystent w Zakładzie Położniczym św. Elżbiety. Działał również w Poznańskim Towarzystwie Pomocy Naukowej, pracując jako bibliotekarz (1883–1887), przewodniczący komitetu PTPN (1885–1904), redaktor „Roczników PTPN” (1888–1903), a później „Nowin Lekarskich” będących pismem wydziału lekarskiego Towarzystwa. W 1911 został wiceprezesem, a 1915 prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[6]. Jego działalność społeczna obejmowała również długoletnią pracę w Towarzystwie Dobroczynności św. Wincentego à Paulo oraz radzie nadzorczej „Dziennika Poznańskiego”. Oprócz tego we własnym zakresie przez szereg lat opiekował się polską biedotą otaczając ją pomocą materialną i zapewniając dostęp do książek w języku polskim.
Bardzo zły poziom opieki zdrowotnej wśród podopiecznych sprawił, że stał się pierwszym wśród polskich lekarzy dążącym do powołania instytucji pielęgniarki środowiskowej. Jego praca naukowa obejmowała niemal 200 artykułów i rozpraw naukowych z zakresu etiologii i leczenia chorób ginekologicznych oraz anatomii i patologii ogólnej[6]. Najgłośniejszą jednak stała się wydana po raz pierwszy w Poznaniu w 1911 rozprawa O estetyce w medycynie. Był również członkiem wielu krajowych i zagranicznych towarzystw lekarskich i naukowych, m.in. członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Zajmował się także filozofią medycyny i należał do polskiej szkoły filozofii medycyny[7].
W chwili odzyskania niepodległości rozpoczął starania o powstanie Uniwersytetu Poznańskiego. Na XX posiedzeniu Komisji Uniwersyteckiej w dniu 5 kwietnia 1919 nastąpił wybór Święcickiego na pierwszego Rektora Uniwersytetu Poznańskiego. Na tym samym zebraniu, na wniosek prof. M. Sobeskiego, nastąpiło również mianowanie Święcickiego na profesora zwyczajnego Wydziału Lekarskiego UP. Był on aż sześciokrotnie wybierany na rektora tzw. Wszechnicy Piastowskiej, która w 1920 przyjęła nazwę Uniwersytetu Poznańskiego, i funkcję tę pełnił aż do swojej śmierci (w 1921 powołał jeszcze fundację „Nauka i Praca” mającą na celu wspieranie polskich uczonych i młodzieży z terenu całego kraju[9]).
Był przewodniczącym Komitetu Obrony Narodowej Województwa Poznańskiego w Poznaniu w 1920[10].
Śmierć
Zmarł w piątek 12 października[2] 1923 w Poznaniu.
Ciężko zaczął się dla Uniwersytetu rok akademicki 1923/24. Kiedy powróciliśmy z wywczasów letnich, aby z początkiem września stanąć ze świeżemi siłami do zwykłych prac i zajęć, strwożyła nas wieść przesmutna. Dowiedzieliśmy się, że Ten, który nigdy spoczynku sobie nie dawał, którego przywykliśmy w dobrej i złej doli widzieć na czele naszej szkoły od pierwszych chwil jej istnienia, opuścił swe obowiązki rektorskie złożony ciężką niemocą, że zachorzało w nim serce, które było jakgdyby głównym tej organizacji duchowej składnikiem, że choroba jest groźna, a wynik jej niepewny, I zaczął się odtąd ten 1 1/2 miesiąca trwający okres ciężkiego, niespokojnego oczekiwania, w którym co dzień w opinjach kolegów lekarzy, oddających na usługi chorego całą swą wiedzę i sztukę, szukaliśmy promienia nadziei, bo nie mogliśmy pogodzić się z myślą, że to, co nieuniknione, stać się musi. Aż nadszedł wreszcie ten pamiętny piątek, którego dzień dzisiejszy ścisłą jest rocznicą. Gdy wczesnym rankiem stało się wiadomem, że Heljodor Święcicki nie żyje, zrozumieliśmy, że stało się coś więcej od zwykłego odejścia jednego z profesorów akademickiej szkoły. Zdaliśmy sobie sprawę z tego, że Uniwersytet stracił na zawsze właściwego duchowego kierownika, który jako jego twórca wytknął mu drogi rozwoju, a społeczeństwo jedną z najbardziej świetlanych postaci, oddanych w całości służbie idei i narodu. I kiedy zwłoki drogiego nam Zmarłego wyniesiono z auli na miejsce dobrze zasłużonego spoczynku, kiedy nad Jego mogiłą pochyliły się uniwersyteckie berła, składaliśmy w głębi naszych serc, bez słów, bo na słowa nam nie pozwolił, uroczyste ślubowanie, że z Jego duchowej spuścizny nic nie uronimy, a na fundamentach przez Niego założonych, w kierunku przez Niego wskazanym dalej pracować będziemy.
Żałoba po śmierci Heliodora Święcickiego na Uniwersytecie trwała rok. W tym czasie odstąpiono od organizowania wszelkich uroczystości – jedyny wyjątek stanowiły uroczyste obchody 7 maja 1924 5. rocznicy powstania uczelni, które w całości poświęcono pamięci jego założyciela i pierwszego rektora. W gmachu Collegium Minus UAM odsłonięto tablicę pamiątkową – symbol wdzięczności, autorstwa Marcina Rożka[2].
Życie prywatne
Był żonaty z Heleną z Dąmbskich z Goszczanowa (1847–1901)[12], wdową po Gustawie Zaborowskim. Nie pozostawił potomstwa[6].
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu nauki i pracy obywatelskiej (13 lipca 1921, jako jeden z pierwszych 15 osób odznaczonych Orderem "Odrodzenia Polski")[13][14]
monety okolicznościowe tzw. Heliodory wybite z okazji odsłonięcia Ławeczki Heliodora Święcickiego w Poznaniu[21][22],
medal autorstwa Jana Wysockiego 1923 r., Aw: Popiersie w stroju ceremonialnym i napis w otoku, Rw: Budynki Uniwersytetu, niżej napis PIERWSZEMU REKTOROWI UNIWERSYTETU POZNAŃSKIEGO, niżej tarcza z dwoma berłami i daty 1919–1923[23],
medal autorstwa Jana Wysockiego 1923 r., Aw: Popiersie w stroju ceremonialnym i napis w otoku, Rw: Postać nagiego młodzieńca pijącego wodę ze źródła, na dole napis VNIVERSITATIS POSNANIENSIS/PRAEMIVM[23].
Znaczek pocztowy o nominale 8,40 zł wydany w 2019 r. przez Pocztę Polską w nakładzie 100 tys. sztuk z okazji setnej rocznicy utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego[24].
Złota moneta kolekcjonerska o nominale 100 złotych oraz srebrna moneta kolekcjonerska o nominale 10 złotych wydane w 2019 r. przez Narodowy Bank Polski z okazji 100-lecia utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego[25].
↑DanutaD.PłygawkoDanutaD., AdamA.PodsiadłyAdamA. (red.), Słownik biograficzny Śremu, Śrem: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. H. Święcickiego, 2008, s. 344-345, ISBN 978-83-916617-8-9, OCLC297709006 [dostęp 2023-02-05].
↑DanutaD.PłygawkoDanutaD., AdamA.PodsiadłyAdamA. (red.), Słownik biograficzny Śremu, Śrem: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. H. Święcickiego, 2008, s. 343-344, ISBN 978-83-916617-8-9, OCLC297709006 [dostęp 2023-02-05].
↑ abcdePoczet Członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1857–2007 pod redakcją Alicji Pihan-Kijasowej, PTTP, Poznań 2008
↑Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010
↑Sprawozdanie Kuratora Fundacji „Nauka i Praca” imienia Rektora Heliodora Święcickiego za czas od 4 października 1923 do 30 czerwca 1938, Fundacja „Nauka i Praca”, Poznań, 1946.
↑Michał Musielak, Heliodor Święcicki (1854–1923), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, s. 205.
↑JoannaJ.JodełkaJoannaJ., O kobiecie, która oświadczyła się swojemu ginekologowi, „Życie uniwersyteckie” (2), Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2021, s. 28-29, ISSN1231-8825.
Jarosław Barański, Jan Zamojski, Heliodor Święcicki, (w:) Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.
J. Zamojski, Pielęgniarstwo środowiskowe i opieka społeczna w ujęciu Heliodora Święcickiego, „Problemy Dydaktyki Medycznej i Wychowania”, nr 15, Poznań 1984, s. 74–84.
