|
Ignacy Petelenz
Ignacy Leonard Petelenz (ur. 14 września 1850 w Turce, zm. 20 czerwca 1911 w Krakowie) – polski nauczyciel z tytułem doktora, pedagog, zoolog, działacz społeczny i polityczny. ŻyciorysUrodził się 14 września 1850 w Turce[1][2][3][4][5]. Był synem Antoniego (-1855, urzędnik skarbowy[2]) i Pulcherii z domu Rogalskiej. Jego braćmi byli: Karol (1847–1930, nauczyciel), Rudolf (1852–1919), Leonard (1854–1914, pułkownik cesarskiej i królewskiej Armii)[3][6][7]. Siedem klas nauki gimnazjalnej odbył w Suczawie[4]. W 1869 ukończył ósmą klasę w C. K. II Gimnazjum we Lwowie z językiem niemieckim wykładowym i zdał tam egzamin dojrzałości[4][2][3]. Studiował nauki przyrodnicze na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego oraz na Uniwersytecie Wiedeńskim[2][3][4]. Podjął pracę nauczyciela od 31 sierpnia 1872 w C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie[1][2][3][4][5]. Egzamin zawodowy nauczycielski złożył 10 stycznia 1874 (z historii naturalnej jako przedmiotu głównego oraz z matematyki i fizyki jako pobocznych)[1][4]. Został mianowany nauczycielem rzeczywistym 15 lutego 1874[1]. W 1877 został zatwierdzony w zawodzie nauczycielskim i otrzymał tytuł c. k. profesora[4]. W 1879 uzyskał stopień doktora filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie pracy pt. Die Darwin’sche Theorie, insbesondere vom Standpunkte der Zoologie dargestellt[1][2][3][4]. W 1881 habilitował się w Szkole Politechnicznej we Lwowie i przez osiem lat był docentem w tej uczelni[4][2]. W tym okresie publikował w periodykach „Czasopismo Towarzystwa Aptekarskiego” i „Kosmos”[4]. W 1885 był zatrudniony w stacji zoologicznej w Trieście[4]. Od 1885 do 1888 działał w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Wyższych[4][3][8]. Był w składzie komitetu redakcyjnego organu prasowego TNSW, czasopisma „Muzeum”[4]. W 1887 został ekspertem zawodowym w komisji naukowej[4]. W 1888 powierzono mu rewizję podręczników do nauki matematyki[4]. Także w 1888 wszedł w skład komitetu wystawy powszechnej we Lwowie[4]. 28 sierpnia 1889 został mianowany na stanowisko dyrektora C. K. Wyższego Gimnazjum w Samborze (późniejsze C. K. Gimnazjum Arcyksiężniczki Elżbiety) i objął urzędowanie 4 października tego roku[1][2][3][9][5]. Podczas pracy w Samborze był członkiem i wiceprzewodniczącym C. K. Rady Szkolnej Okręgowej[4]. Był radnym miejskim w Samborze[4]. Od 1896 sprawował stanowisko dyrektora Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie[2][3][5]. Otrzymał VI rangę w zawodzie od 20 września 1901[1]. W związku z działalnością polityczną od 1907 przebywał na urlopie (od tego czasu kierownictwo zakładu pełnili Walerian Krywult i od 1908 Jan Dziurzyński)[10][11][1]. Od 1 stycznia 1908 był urlopowany na czas nieograniczony[4]. Formalnie dyrektorem pozostawał do końca życia[12]. Był przyrodnikiem, specjalizował się w zoologii[2]. W 1891 został członkiem komisji w sprawie podręczników do historii naturalnej[4]. W dziedzinie zoologii pisał publikacje, także podręczniki szkolne[2]. Łącznie stworzył 13 prac i rozpraw naukowych[2]. Jego Podręcznik do nauki zoologii w klasach wyższych szkół średnich został zaakceptowany przez C. K. Radę Szkolną Krajową do nauki szkolnej i uchodził za najlepszy tego typu podręcznik[2][4]. W 1909 został mianowany dyrektorem Komisji Egzaminacyjnej dla Szkół Ludowych i Wydziałowych w Krakowie[4]. Od 1875 był dożywotnim członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego[4]. Był sekretarzem generalnym Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika w Krakowie od 1883 do 1889[13] i przez dwa lata prezesem tegoż[4]. Był jednym z założycieli powołanego 21 lutego 1890 tamtejszego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i został jego pierwszym prezesem do 1891[14]. Przez dwa lata był prezesem koła TNSW w Krakowie[4]. 6 maja 1909 został wybrany przewodniczącym Towarzystwa Opieki nad Ubogą Młodzieżą Szkolną w Krakowie[15]. W Krakowie zaangażował się w działalność polityczną[2]. Był członkiem zarządu[16] i prezesem wydziału Towarzystwa Demokratycznego w Krakowie. Pełnił mandat krakowskiego posła do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu: X kadencji (1901-1907), wybrany w wyborach uzupełniających 10 października 1901 w miejsce zmarłego dr. Ferdynanda Weigla oraz XI kadencji (1907-1911)[2][3][17][4][18][5]. W Kole Polskim wstąpił do frakcji demokratów[3]. Jako poseł działał na rzecz szkolnictwa[2]. Był wybierany radnym miejskim w Krakowie z kręgów inteligencji w 1908[2][3], w 1911[19][4][20].  W 1904 otrzymał tytuł c. k. radcy rządu[1][2][3][21][4]. Trzy dni po nieudanych wyborach w czerwcu 1911 zapadł na zdrowiu[5]. Zmarł o god. 9½ rano[22] 20 czerwca 1911 w swoim mieszkaniu w gmachu C. K. Wyższej Szkoły Realnej przy ulicy Studenckiej w Krakowie (chorował na serce, a kilka dni wcześniej przeszedł operację zapalenia wyrostka robaczkowego, po czym wywiązało się zapalenie płuc)[2][3][4][23][24]. Jego śmierć wywarła poruszenie zarówno w Krakowie jak i w kraju[25]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 22 czerwca 1911[3][24][26] (kwatera V, rząd płn.). Jego pierwszą żoną była Agrypina z domu Ferliewicz (zm. w maju 1880 w wieku 27 lat na suchoty)[27]. Drugą żoną została Maria Tekla z domu Zawadil, a ich dziećmi byli: Ignacy Kazimierz (1886-1950), Ferdynand (1888-1941), Zofia (1891-1967)[3]. Publikacje
Odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
