Inkrementalny współczynnik efektywności kosztów

Inkrementalny współczynnik efektywności kosztów lub inkrementalny współczynnik kosztów-efektywności (ang. incremental cost-effectiveness ratio, ICER) – oznacza dodatkowy koszt interwencji medycznej (zabiegu operacyjnego, badania laboratoryjnego, porady specjalistycznej itp.) w przeliczeniu na jednostkę zyskanego efektu zdrowotnego w porównaniu z interwencją alternatywną (lub brakiem interwencji). Ze względu na ograniczone fundusze w systemie ochrony zdrowia, współczynnik ten jest pomocny w podejmowaniu decyzji o finansowaniu danej technologii medycznej, na przykład badań przesiewowych lub leku.

Miarą kosztu jest zazwyczaj całkowity monetarny koszt danej procedury medycznej, zazwyczaj ze strony ubezpieczyciela. Uwzględnianie szerszego, społecznego kontekstu kosztów jest dyskusyjne. Ze względu na różnice kosztów medycznych w różnych krajach należy odnosić się z rezerwą do współczynników ICER powstałych w badaniach w innych państwach.

Analiza zysków odbywa się najczęściej metodą zyskanych lat życia lub lat życia skorygowana jego jakością QALY. W niektórych obszarach medycyny spotyka się też inne miary efektu zdrowotnego, np. liczbę lat życia bez progresji w onkologii.

ICER oznacza całkowity koszt zyskania jednej jednostki efektu zdrowotnego. Przykładowo, analizowane badanie przesiewowe o czułości 50% i swoistości 100% kosztuje 20 USD. Częstość występowania poszukiwanej choroby w populacji wynosi 1 na 5000, a osoby chore żyją o 25 lat krócej. Wyliczenie: 5 000 (konieczna populacja dla znalezienia jednej osoby chorej) * 2 (poprawka na czułość badania) * 20 (koszt badania jednej osoby) / 25 (zyskane lata życia); tak więc w tym wypadku koszt zyskanego jednego roku życia wynosi 8 000 USD. Dla ułatwienia obliczeń założono, że wykrycie choroby jest równoznaczne z jej całkowitym wyleczeniem bez żadnych dodatkowych kosztów.

Przedstawiono tutaj bezpośrednie koszty przedłużenia życia o jeden rok ze strony społeczeństwa. Badanie dotyczy USA.

• porada nikotynowa u kobiet w ciąży – 0 USD
• stosowanie beta blokera u chorych po zawale serca – 850 USD
• dializa – 51 000 USD

Mediana pojedynczej interwencji medycznej wydłużającej życie o rok wynosiła w Stanach Zjednoczonych 19 000 dolarów^[1].

Współczynnik ICER pomaga podejmować decyzje dotyczące refundacji jakiejś procedury medycznej, a więc dotyczące jej opłacalności. W wielu publikacjach zwyczajowo za próg opłacalności zyskania 1 QALY przyjmuje się 50 000 dolarów lub koszt jednego roku dializ chorego na schyłkową niewydolność nerek.

• Piotr Gajewski, Roman Jaeschke, Jan Brożek: Podstawy EBM czyli Medycyny opartej na danych naukowych: dla lekarzy i studentów medycyny. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2008. ISBN 978-83-7430-167-1. Brak numerów stron w książce