Irządze – gmina wiejska w Polsce w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Siedziba gminy to Irządze.
Według danych z 30 czerwca 2007[2] gminę zamieszkiwało 2885 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[3] gminę zamieszkiwało 2664 osób.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[4] gmina Irządze ma obszar 73,55 km², w tym:
- użytki rolne: 65%
- użytki leśne: 24%
Gmina stanowi 7,33% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[5]:
| Opis |
Ogółem |
Kobiety |
Mężczyźni
|
| jednostka |
osób |
% |
osób |
% |
osób |
%
|
| populacja |
2939 |
100 |
1467 |
49,9 |
1472 |
50,1
|
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) |
40 |
19,9 |
20
|
- Piramida wieku mieszkańców gminy Irządze w 2014 roku[1].
Historia
W okresie międzywojennym gmina Irządze należała do powiatu włoszczowskiego w woj. kieleckim. 1 stycznia 1923 od gminy Irządze odłączono folwark Tęgobórz, który wszedł w skład reaktyowanego miasta Szczekociny[6].
Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 18 gromad: Biała Błotna, Bodziejowice, Gródek, Irządze, Łąkietka-Szyszki, Mikołajowice, Nakło, Sadowie, Siedliska, Tęgobórz, Wilgoszcza, Wilków, Witów, Woźniki, Wygiełzów, Zagórze, Zawada i Zawadka[7].
Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[8].
Reaktywowana 1 stycznia 1973[9].
Sołectwa
Bodziejowice, Irządze, Mikołajewice, Sadowie, Wilgoszcza, Wilków, Witów, Woźniki, Wygiełzów, Zawada Pilicka, Zawadka.
Pozostałe miejscowości
Stawy, Zawada-Leśniczówka.
Ochrona przyrody
W gminie znajduje się rezerwat przyrody Kępina, siedliskowy obszar Natura 2000 „Źródła Rajecznicy” oraz cztery pomniki przyrody[10]. Na obszarach chronionych gminy występuje endemiczna warzucha polska[11].
Sąsiednie gminy
Kroczyce, Lelów, Niegowa, Szczekociny
Przypisy
- ↑ a b Gmina Irządze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118. (pol.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Gmina Irządze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-25] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 95, poz. 876
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ CRFOP - Wyszukiwanie [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2018-02-20] .
- ↑ Walczak i inni, Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej : monografia, Warszawa: Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, 2007, s. 145, ISBN 978-83-60312-75-9, OCLC 749690872 .
| Siedziba gminy |
|
|---|
| Wsie |
|
|---|
| Osada |
|
|---|
| Osada leśna |
|
|---|
Integralne
części wsi |
- Cegielnia
- Chojnak
- Czarne Pole
- Dąbrówki
- Eskimosy
- Feliksów
- Folwark
- Gawrońce (Sadowe)
- Gawrońce (Wilgoszcza)
- Góra
- Góry (Irządzie)
- Góry (Wilków)
- Góry (Zawada Pilicka)
- Kałuże
- Karczmiska
- Kierków
- Kolonia Poprzeczna
- Kolonia Szosa
- Komisarska
- Krochmalnia
- Krztynia
- Kulzów
- Marcjampol Witowski
- Mostki
- Nad Przepaścią
- Pod Lasem
- Pod Wilkowem
- Podfeliksówka
- Podgórze
- Podkopce
- Przymiary (Sadowe)
- Przymiary (Wilgoszcza)
- Rudna
- Sikornik
- Stara Wieś (Wilgoszcza)
- Stara Wieś (Zawadka)
- Ściegna
- Wielki Dół
- Wyszki
|
|---|
