Iwan Amons

Iwan Amons

Иван Харитонович Амонс

podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1918 Skarżyce
Przebieg służby
Lata służby	1942–1954
Siły zbrojne	Armia Czerwona ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	prokurator wojskowy
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Iwan Amons, w Polsce używał imienia Jan ros. Иван Харитонович Амонс (ur. 29 czerwca 1918 w Skarżycach k. Winnicy, zm. ?) – podpułkownik ludowego Wojska Polskiego, prokurator wojskowy.

Urodził się w rodzinie chłopskiej. Był synem Hilarego i Anny z Tomaszów. Edukację rozpoczął w 1926 w Szkole Powszechnej w Skarżycach, a zakończył w 1934 jako absolwent dwuletnie Seminarium Nauczycielskie w Kijowie. W 1939 ukończył jeszcze jednoroczny kurs prawniczy dla prokuratorów i sędziów śledczych w Chabarowsku^[1]. Od 1935 zatrudniony w organach wymiaru sprawiedliwości ZSRR.

Powołany do czynnej służby wojskowej 10 lutego 1942^[2]). W latach 1942–1944 w stopniu podporucznika, służył jako oficer śledczy w 22 Gwardyjskim Korpusie Piechoty Armii Czerwonej. W 1943 walczył w okolicach Witebska. 10 czerwca 1944 skierowany do ludowego Wojska Polskiego, gdzie pełnił funkcję oficera śledczego prokuratury 1 Armii WP. Następnie pracował jako prokurator 2 Dywizji Piechoty, wiceprokurator prokuratury Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, prokurator Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Lublinie, prokurator Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Gdańsku, radca prawny Wydziału IV Departamentu Służby Sprawiedliwości MON oraz prokurator Prokuratury Wojsk Lotniczych (11 sierpnia 1950-29 grudnia 1954). Po zwolnieniu ze służby wrócił do ZSRR^[1].

Nie posiadał pełnego wykształcenia prawniczego. Mimo to oskarżał w licznych procesach politycznych przeciwko wyższym oficerom Wojska Polskiego, gdzie wyroki nosiły wszelkie znamiona mordów sądowych. Żądał jako prokurator kary śmierci m.in. w procesach przeciwko następującym oficerom:

• płk Józef Jungrav
• ppłk Władysław Minakowski
• płk Bernard Adamecki
• ppłk Stanisław Michowski
• płk August Menczak
• płk Szczepan Ścibior

Także:

• zatwierdził akty oskarżenia 20 członków grupy Armia Krajowa – „Syrena” z WSR w Gdańsku.
• był oskarżycielem członków organizacji niepodległościowej „Kochaj Ryzyko” przed WSR w Gdańsku
• był oskarżycielem w procesie 5 członków organizacji „Mściciele” skazanych 10 listopada 1949 przed WSR w Gdańsku.
• był oskarżycielem w procesie Ludwika Kamińskiego i Aleksandra Kurczewskiego przed WSR w Gdańsku
• był wojskowym prokuratorem KBW w Warszawie, który w dniu 23 lutego 1946 roku podpisał wykonanie wyroku śmierci na Antonim Wiszowatym s. Pawła (za przygotowanie zamachu na Władysława Gomułkę). Wyrok wykonano o godz. 8:00 w okolicach Warszawy. Ciała nigdy nie oddano.

• podporucznik – 1942
• porucznik – 18 sierpnia 1944
• kapitan – 15 stycznia 1945
• major – 4 grudnia 1945
• podpułkownik – 10 lipca 1948^[1]

• Order Wojny Ojczyźnianej II stopnia (za służbę w okresie 01.01.1945-28.04.1945^[2])
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

• Czesław Łapiński (wojskowy)

• Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1955. Wyd. 1. Warszawa: ABC Future Spółka z o.o., 2000. ISBN 83-86788-46-1.
• HISTORIA Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1956 - cz. I w "Edukacja Prawnicza" nr 10 (73) październik 2005.