Język hawu (Lii Hawu), także: havu, sabu, savu, sawu[2][3][4] – język austronezyjski używany w indonezyjskiej prowincji Małe Wyspy Sundajskie Wschodnie, na wyspach Sawu i Raijua; etniczny język ludu Hawu (Savu). Według danych z 1997 roku posługiwało się nim wówczas 110 tys. osób[2].
Dzieli się na szereg dialektów: seba (heba), timu (dimu), liae, mesara (mehara), raijua (raidjua)[1][2]. Jest na tyle zróżnicowany wewnętrznie, że być może powinien być rozpatrywany jako więcej niż jeden język[5]. Skupiska jego użytkowników występują też na wyspach Sumba (Waingapu i Melolo) i Timor (miasto Kupang)[2].
Jest językiem ergatywnym[6]. Cechuje się złożonym systemem dźwiękowym[2]. A. Capell (1975) postulował, że jest to język nieaustronezyjski, który dokonał wymiany znacznej części swojego słownictwa[7]. W hawu występują zapożyczenia z malajskiego, a w mniejszym zakresie z portugalskiego i niderlandzkiego[8][9].
Jest blisko spokrewniony z językiem dhao[1], który był dawniej uznawany za jego dialekt[6]. Oba języki nie są jednak wzajemnie zrozumiałe[6]. W dhao zaznaczyły się wpływy leksyki języka roti[10][11]. Między hawu a dhao występują znaczące różnice gramatyczne[6].
Jest zagrożony wymarciem. Według doniesień z 2012 r. zachował się w użyciu jedynie w sferze kontaktów domowych i w kontekstach związanych z kulturą Hawu. Doszło do redukcji przekazu międzypokoleniowego, zwłaszcza na poziomie wiedzy tradycyjnej i zasobu leksyki. Duże różnice dialektalne sprzyjają ekspansji języka indonezyjskiego[5].
Badania nad językiem hawu prowadził A. T. Walker, autor opracowania gramatycznego (1980, 1982)[12] [13] . Zebrano także dane słownikowe i materiały tekstowe w tym języku[2]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[2].
Przypisy
- ↑ a b c HaraldH. Hammarström HaraldH., RobertR. Forkel RobertR., MartinM. Haspelmath MartinM., Hawu [online], Glottolog 4.0, 2019 [dostęp 2024-03-18] (ang.).
- ↑ a b c d e f g David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Hawu, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-18] (ang.).
- ↑ Walker 1980 ↓, s. 1.
- ↑ Walker 1982 ↓, s. 1.
- ↑ a b Hawu. Endangered Languages Project. [dostęp 2024-03-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Charles E.Ch.E. Grimes Charles E.Ch.E., Hawu and Dhao in eastern Indonesia: revisiting their relationship [online], 10th International Conference on Austronesian Linguistics, Puerto Princessa, Philippines, 17–20 January 2006, 2006 [dostęp 2021-08-15] (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Capell 1975 ↓, s. 683–684.
- ↑ Walker 1980 ↓, s. 17.
- ↑ Walker 1982 ↓, s. 8.
- ↑ Walker 1980 ↓, s. 135.
- ↑ Walker 1982 ↓, s. 57.
- ↑ Walker 1980 ↓.
- ↑ Walker 1982 ↓.
Bibliografia
- ArthurA. Capell ArthurA., The West Papuan Phylum, [w:] Stephen AdolpheS.A. Wurm (red.), New Guinea area languages and language study, Vol. 1, Papuan languages and the New Guinea linguistic scene, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1975 (Pacific Linguistics C-38), s. 667–716, DOI: 10.15144/PL-C38.667, ISBN 978-0-85883-131-5, OCLC 37096514 [dostęp 2022-09-20] (ang.).
- Alan TrevorA.T. Walker Alan TrevorA.T., Sawu: a language of Eastern Indonesia, Canberra: Australian National University, 1980, DOI: 10.25911/5d7789c1ab8c6, OCLC 222141572 [dostęp 2023-01-05] (ang.).
- Alan TrevorA.T. Walker Alan TrevorA.T., A grammar of Sawu, Jakarta: Badan Penyelenggara Seri NUSA, Universitas Atma Jaya, 1982 (NUSA: Linguistic studies in Indonesian and languages in Indonesia 13), OCLC 1333422491 [dostęp 2023-01-05] (ang.).
Linki zewnętrzne
