|
Jagodzian rambutan
Jagodzian rambutan, rambutan (Nephelium lappaceum L.) – gatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych. Występuje głównie w Malezji, Chinach i Indonezji, ale też w innych krajach tropikalnej części Azji[5]. Nazwa rambutan pochodzi od malajskiego słowa „rambutan”, który oznacza „owłosiony”. W Wietnamie, jagodzian rambutan nazywany jest „chôm chôm”, co w tłumaczeniu oznacza „niechlujne włosy”, ze względu na kolce, znajdujące się na skórce owocu[6].  Morfologia
Biologia i ekologiaRambutan rośnie na wysokościach od poziomu morza do 500–600 m n.p.m., w wilgotnych regionach tropikalnych o regularnych opadach deszczu. Drzewo rozwija się najlepiej w piaszczystej glinie bogatej w materię organiczną lub głębokim torfie, ponieważ potrzebuje odpowiedniego drenażu[7]. W nasionach istnieją śladowe ilości alkaloidów. Z reguły są gorzkie i uważane za narkotyczne. Skórka owocu zawiera toksyczne substancje saponinę i taninę[7]. ZmiennośćWystępuje w trzech odmianach[3]:
ZastosowanieNiedojrzałe owoce rambutanu są stosowane w celu złagodzenia biegunki i czerwonki. Okłady z liści lub korzeni rambutanu na skroniach pomagają w złagodzeniu bólów głowy i gorączki. Wywar z kory jest stosowany do produkcji środków na pleśniawki[7]. Owoce rambutanu są najczęściej spożywane od razu po oderwaniu skórki, która łatwo od niego odchodzi. Obrane owoce są czasami duszone jako deser. W Malezji zwyczajem jest gotowanie obranych owoców, aby oddzielić miąższ od nasion. Po ochłodzeniu skórkę odrzuca się, a nasiona ogrzewa się we wrzątku, aż zmiękną. Najczęściej łączy się je z dużą ilością mięsa i cukru, a następnie zamyka w słoikach. Nasiona rambutanu są wysoko cenione dzięki tłuszczom i olejom (zawierają głównie kwas oleinowy i kwas arachidowy), które wykorzystywane są do produkcji mydła. Mogą być również palone i spożywane[6]. Badania przeprowadzone w University of Malaya wykazały silne działanie antyoksydacyjne ekstraktu ze skórki tego gatunku. Ekstrakt ten samodzielnie albo w połączeniu z innymi substancjami czynnymi może mieć w zastosowania farmaceutyczne, kosmetologiczne i nutraceutyczne[8]. UprawaGatunek uprawiany jest w południowo-wschodniej Azji - prowincji Guangdong oraz na wyspie Hajnan[6]. Najbardziej odpowiednim okresem do sadzenia nasion jest początek pory deszczowej. Młode, nowo posadzone drzewa powinny być chronione np. przez liście palmowe lub liście paproci. Na Malajach rambutan owocuje dwa razy do roku – w czerwcu i grudniu. Na Filipinach kwitnienie występuje od końca marca do początku maja, a owoce dojrzewają od lipca do października (i od czasu do czasu do listopada[7]. Szkodniki i chorobyOwady żywiące się liśćmi Pseudococcus lilacinus i Tessaratoma longicorne, mogą wymagać stosowania środków chemicznych. Orientalna muszka owocowa (Bactrocera dorsali) zasiedla dojrzałe owoce. Niektóre gatunki ptaków i owocożernych nietoperzy spożywają wiele owoców rambutana; prawdopodobnie są głównym czynnikiem zmniejszającym plony drzewa[6]. Przypisy
Identyfikatory zewnętrzne:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
