|
Jakub Kazimierz Rubinkowski
  Jakub Kazimierz Rubinkowski (ur. 1 maja 1668 w Szaflarach koło Nowego Targu[1], zm. 14 listopada 1749 w Toruniu[2]) – polski kupiec, dworzanin, rajca toruński, poczmistrz, a także mecenas sztuki, bibliofil, publicysta, tłumacz i jeden z barokowych pisarzy polskich epoki saskiej. ŻyciorysUrodził się w Szaflarach koło Nowego Targu jako syn Wojciecha Rubinkowskiego i Katarzyny pochodzącej z domu Niegoszowskiej. W młodym wieku znalazł się na dworze króla Jana III Sobieskiego, który powierzył mu odpowiedzialne urzędy – najpierw ( w r. 1689) pisarza podlaskiej komory celnej, a następnie stanowisko superintendenta ceł wodnych i lądowych prowincji pruskiej i mazowieckiej[3]. W 1696 został sekretarzem królewskim[1]. Około 1696 Rubinkowski przyjechał do Torunia, gdzie został zapisany na listę obywateli[1]. Rozpoczął karierę kupca. Wykorzystując swoje rozliczne kontakty handlowe, rozpoczął interesy i handel między Toruniem i Gdańskiem a pozostałymi miastami I Rzeczypospolitej, między innymi alkoholem, solą i zbożami, wyrobami metalowymi, artykułami luksusowymi pochodzenia europejskiego bądź kolonialnego, często łamiąc prawo[4]. Nowy król August II Sas 11 lipca 1715 obsadził Rubinkowskiego na stanowisku poczmistrza w Toruniu. Funkcję tę pełnił do swojej śmierci[5]. W 1724 objął dodatkowo stanowisko katolickiego rajcy toruńskiego (jeden z czterech pierwszych w historii miasta), w następstwie wykonania wyroku sądu po tzw. tumulcie toruńskim[6]. Stał się obrońcą praw katolików w Toruniu; w Radzie Miasta Torunia skupił wokół siebie środowisko katolickie[7]. Pomimo reprezentowania strony katolickiej oraz domagania się od burmistrza Torunia Jana Gotfryda Rösnera ukarania sprawców zamieszek opowiadał się za wycofaniem wyroków śmierci na burmistrzu Rösnerze i jego zastępcy Jakubie Henryku Zerneke[7][8]. Uważany był za sarmackiego erudytę. Był miłośnikiem sztuki, gromadził książki i materiały źródłowe. Prowadził działalność fundacyjno-restauratorską[7]. W jej ramach w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu odsłonięto pomniki i tablice pamiątkowe (m.in. dla Jana III Sobieskiego)[9]. Dzięki niemu w 1733 roku zostało odnowione i uzupełnione epitafium Mikołaja Kopernika z ok. 1580 roku w katedrze św. św. Janów w Toruniu[10][11][12]. Rubinkowski ufundował również dla kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu obraz Cud z osłem, który zdobił ołtarz św. Antoniego. Wzorowany na fresku Domenica Campagnoli obraz przedstawiał osła, który klęczał przed Najświętszym Sakramentem trzymanym przez kapłana w cyborium. Scenę obserwował tłum ubrany we współczesne ubiory. Scenie towarzyszył komentarz w języku niemieckim i łacińskim mówiący, że osioł zgina kolana przed Bogiem obecnym w sakramencie, ku pouczeniu heretyków odrzucających prawdę. Obraz wzbudził kontrowersje wśród ewangelików toruńskich. Skandal dotarł do nuncjusza papieskiego, który nakazał usunięcie obrazu z kościoła. Wbrew decyzji nuncjusza Cud z osłem pozostał w kościele do XIX wieku. Obraz nie zachował się do czasów współczesnych[13]. Na swoim folwarku wybudował dwór, browar, karczmę, owczarnię i młyn. Do czasów współczesnych zachowała się przekształcona budowla dworku, położona przy ul. Skłodowskiej-Curie 100[14]. Zmarł 14 listopada 1749 roku w Toruniu. Jego pogrzeb był otwartą manifestacją ludności polskiej i katolickiej, która była przez lata wspierana przez Rubinkowskiego[2]. Został pochowany w kościele św. Janów w Toruniu[15]. Na terenie jego dawnego folwarku zostało zbudowane jedno z największych w Toruniu osiedli, które nazwano na jego cześć Rubinkowo[16]. Ważniejsze dzieła
Ponadto do czasów współczesnych zachowało się około 300 listów Rubinkowskiego, w większości adresowanych do Elżbiety Sieniawskiej[17]. Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||
.jpg)
