|
Jan-Krzysztof Duda
ⓘ (ur. 26 kwietnia 1998 w Krakowie) – polski szachista, arcymistrz od 2013 roku[1]. Zwycięzca Pucharu Świata FIDE w 2021 roku. Kariera szachowa W szachy gra od 5. roku życia. W niedługim czasie zaczął odnosić znaczące sukcesy na arenie krajowej oraz międzynarodowej. W 2005 roku zdobył w Kołobrzegu Puchar Polski juniorów do 8 lat. Na liście rankingowej FIDE zadebiutował 1 października 2006 roku[2]. W tym samym roku zdobył w Kołobrzegu brązowy medal mistrzostw Polski juniorów do 10 lat, w latach 2007 i 2008 (w obu przypadkach w Ustroniu) sięgając w tej kategorii po tytuły mistrzowskie. W 2009 roku zdobył tytuł mistrza kraju, zwyciężając w Łebie w kategorii do 12 lat, natomiast w 2012 roku w Solinie kolejny – w kategorii do 18 lat. Łącznie zdobył kilkadziesiąt medali w rozgrywkach z cyklu mistrzostw Polski (zarówno w szachach klasycznych, jak i szybkich oraz błyskawicznych) w różnych kategoriach wiekowych. W 2005 roku zdobył w Sebnitz tytuł międzynarodowego mistrza Niemiec do 8 lat[3]. W 2008 roku zdobył w Vung Tau tytuł mistrza świata do 10 lat. Kolejny międzynarodowy sukces odniósł w 2009 roku w Antalyi, gdzie zdobył tytuł wicemistrza świata do lat 12. W tym samym roku zajął II m. (za Mateuszem Kuziołą) w memoriale Józefa Dominika w Dobczycach. W 2010 roku, podczas rozgrywanych w Chotowej mistrzostw świata juniorów do 20 lat, odniósł pierwsze w karierze zwycięstwo nad arcymistrzem, którym był Wouter Spoelman. W tym samym roku zdobył w Porto Carras brązowy medal mistrzostw świata juniorów do 12 lat. W 2011 roku podzielił II m. (za Vidmantasen Mališauskasem, wspólnie z Aleksandrem Miśtą i Arkadiuszem Leniartem) w międzynarodowym turnieju w Ostródzie[4]. W tym samym roku zdobył w Albenie tytuł wicemistrza Europy do 14 lat. W 2012 roku podzielił I m. (wspólnie z Janem Krejčím) w Ołomuńcu, wypełniając pierwszą arcymistrzowską normę[5], natomiast w Pradze zdobył złoty medal mistrzostw Europy juniorów do 14 lat[6]. W marcu 2013 roku zwyciężył w cyklicznym turnieju First Saturday w Budapeszcie, wypełniając drugą normę arcymistrzowską[7]. Zadebiutował również w finale indywidualnych mistrzostw Polski, zajmując w Chorzowie 10. miejsce. Trzecią normę arcymistrzowską wypełnił w 2013 podczas rozegranych w Legnicy mistrzostw Europy[8]. W tym samym roku zdobył w Mariborze złoty medal drużynowych mistrzostw Europy juniorów do 18 lat. W 2013 roku wystąpił w rozegranym w Tromsø turnieju o Puchar Świata, w I rundzie przegrywając z Wasylem Iwanczukiem[9] oraz zajął VIII m. w mistrzostwach świata juniorów do 20 lat, rozegranych w Kocaeli[10]. W 2014 zdobył w Warszawie brązowy medal indywidualnych mistrzostw Polski mężczyzn oraz zajął IV m. w mistrzostwach świata juniorów do 20 lat w Pune[11], natomiast we Wrocławiu zdobył srebrny medal mistrzostw Europy w szachach błyskawicznych[12] oraz złoty – mistrzostw Europy w szachach szybkich[13][14]. Reprezentował Polskę w turniejach drużynowych, m.in.: czterokrotnie na olimpiadach szachowych (w latach 2014, 2016, 2018, 2022), na drużynowych mistrzostwach Europy (w roku 2013)[15] i na drużynowych mistrzostwach Europy juniorów do 18 lat (w roku 2013), zdobywając wspólnie z drużyną złoty medal[16]. Pierwszym trenerem Jana-Krzysztofa Dudy był Andrzej Irlik, kolejnym – Leszek Ostrowski. Współpracował również z Kamilem Mitoniem i Jerzym Kostro[17]. 1 lipca 2017 roku został pierwszym polskim juniorem, który przekroczył barierę 2700 punktów. Najwyższy ranking w swojej dotychczasowej karierze osiągnął w grudniu 2021 roku, a z wynikiem 2760 punktów zajmował 1. miejsce wśród polskich szachistów, 13. miejsce na światowej liście Międzynarodowej Federacji Szachowej i 2. miejsce na tej liście pośród juniorów[2][18]. 30 grudnia 2018 roku Duda został wicemistrzem świata w szachach błyskawicznych w turnieju World Blitz Chess Championship, rozegranym w Sankt Petersburgu, przegrywając o pół punktu z Magnusem Carlsenem[19][20]. Jest najwyżej kiedykolwiek sklasyfikowanym Polakiem w światowym rankingu FIDE we wszystkich kategoriach[21]: Jako jedyny z polskich szachistów przekroczył barierę 2800 punktów ELO (styczeń 2019: w kategorii blitz osiągnął 2818 ELO, lipiec 2022: w kategorii rapid 2808 ELO). W popularnym międzynarodowym turnieju rozgrywanym poprzez internet – Speed Chess Championship – osiągnął półfinał w 2018 roku, przegrywając z arcymistrzem Wesleyem So[22]. W 2019 roku doszedł do ćwierćfinału, gdzie przegrał nieznacznie z jednym z najlepszych w historii graczy w tej dyscyplinie, arcymistrzem Hikaru Nakamurą[23], w 2020 dotarł do ćwierćfinału, gdzie przegrał z arcymistrzem Wesleyem So[24]. 20 maja 2020 roku podczas turnieju Lindores Abbey Rapid Challenge pokonał Magnusa Carlsena w szachach szybkich[25]. 10 października 2020 roku podczas turnieju Altibox Norway Chess w Stavanger wygrał z mistrzem świata Magnusem Carlsenem, przerywając jego serię 125 partii klasycznych bez porażki[26]. W rozgrywkach przez internet gra pod pseudonimem „Polish_fighter3000”[27]. W 2016 roku prezydent Polski Andrzej Duda odznaczył go Srebrnym Krzyżem Zasługi za „wybitne osiągnięcia sportowe w 2016 roku oraz popularyzację dyscypliny”[28]. W 2021 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[29][30]. 1 maja 2021 roku wygrał turniej w szachach błyskawicznych rozgrywany w Chinach[31]. 5 sierpnia 2021 roku jako pierwszy Polak w historii wygrał finał Pucharu Świata FIDE, pokonując Siergieja Karjakina. Dwa dni wcześniej pokonał w półfinale mistrza świata Magnusa Carlsena, zapewniając sobie udział w turnieju pretendentów w 2022 roku[32]. 17 grudnia 2021 został mistrzem Europy w szachach błyskawicznych[33]. 28 grudnia 2021 roku zajął 5. miejsce w rozgrywanych w Warszawie mistrzostwach świata w szachach szybkich, natomiast dwa dni później ponownie został wicemistrzem świata w szachach błyskawicznych[34]. 28 kwietnia 2022 zajął pierwsze miejsce w turnieju Oslo Esports Cup[35]. 23 maja 2022 wygrał turniej szachów szybkich i błyskawicznych Superbet Rapid & Blitz Poland 2022[36][37]. 4 lipca 2022 ukończył Turniej Pretendentów w Madrycie na siódmym miejscu[38]. 13 sierpnia 2023 przegrał rewanżową partię z Amerykaninem Fabiano Caruaną 1/8 finału Pucharu Świata w szachach i odpadł z turnieju rozgrywanego w Baku. Partia zakończyła się wygraną Caruany po 42 posunięciach[39]. 31 grudnia 2024 roku zdobył brązowy medal Mistrzostw Świata w Szachach Błyskawicznych w Nowym Jorku. W ćwierćfinale pokonał Fabiano Caruanę, a w półfinale przegrał z Magnusem Carlsenem. [40] Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||
.jpg)
