|
Jerzy Chmielewski (1904-1966)
Jerzy Chmielewski (ur. 1904 we Lwowie, zm. 1 sierpnia 1966 w Rio de Janeiro) – podróżnik, ekonomista, dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej Polsko-Brazylijskiej, więzień w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, w II Oddziale KG AK kierował Komisją Badawczą zajmującą się rozpracowaniem broni V-2. ŻyciorysW 1919 roku jako harcerz wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a potem w I powstaniu śląskim. Po zdaniu matury w Warszawie (1923) wyjechał do Brazylii, gdzie pracował jako robotnik portowy, mierniczy, a potem zajmował się eksploatacją kauczuku w Amazonii. Po powrocie w 1926 roku do Polski[1] (1936) studiował na SGGW i Szkole Rolniczej w Dublanach[2]. Jako członek Ligi Morskiej i Kolonialnej wziął udział w wyprawach do Afryki, których celem było poszukiwaniu kolonii dla Polski. W latach 1928–1929 jako pełnomocnik spółki terenowej wziął udział w ekspedycji Franciszka Łypa do Angoli. Podróż opisał w wydanej przez Arcta w dwóch tomach książce Angola : notatki z podróży po Afryce[3]. Książka była reklamowana jako pierwsza polska książka o Angoli[4]. W 1932 roku wyjechał z żoną do Angoli, gdzie przygotowywał plany zakładania plantacji kawy i ryżu. Równocześnie studiował tropikalne rolnictwo. Na polecenie Ligi Morskiej i Kolonialnej w 1934 roku wyjechał do Liberii, gdzie z grupą kolonistów karczował dziewiczą puszczę i zakładał plantacje kawy i koli[5][1]. Po zachorowaniu na czarną febrę musiał wyjechać z Afryki[1]. W latach 1936–1939 jako dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej Polsko-Brazylijskiej przebywał w Rio de Janeiro[2]. W 1939 roku wrócił z rodziną do kraju[1]. Po wybuchu II wojny światowej działał w wywiadzie ZWZ-AK, współpracując z ppłk. Marianem Drobikiem, który pełnił funkcję szefa wywiadu KG ZWZ-AK, a po jego aresztowaniu z Kazimierzem Irankiem-Osmeckim[2]. Kierował Biurem Studiów Gospodarczych „Arka”, które interpretowało dla Londynu dane z gospodarki niemieckiej zebrane przez polski wywiad, przygotowując raporty o stanie niemieckiej gospodarki. Pracował również przy rozpracowywaniu niemieckiej broni rakietowej V-2, ale we wrześniu 1942 roku został aresztowany. Początkowo osadzono go na Pawiaku, a potem wysłano do Oświęcimia, gdzie pod nr 121390 przebywał do 4 marca 1944 roku. Dzięki łapówce wręczonej Niemcom w Warszawie wypuszczony z Oświęcimia jako świadek w śledztwie prowadzonym w jakiejś innej sprawie[2]. Ponownie działał w II Oddziale KG AK, obejmując kierownictwo Komisji Badawczej zajmującej się rozpracowaniem broni V-2. Po rozpracowaniu razem z jej najistotniejszymi fragmentami i dokumentacją techniczną przerzucono Chmielowskiego „III Mostem” do Londynu. Posługiwał się tam nazwiskiem Rafał Meduniecki[2]. W kwietniu 1945 roku wyjechał do Brazylii, gdzie założył własną firmę handlową. Po kilku latach zajął się administracją farmy hodowlanej. Po powrocie do Rio de Janeiro został doradcą ekonomicznym w banku CLLC Bank. Po ukończeniu kursu ekonomii i organizacji pracy na Harvardzie został doradcą w dwóch instytucjach finansowych. Pod koniec życia badał wykorzystanie bogactwa rybnego Brazylii. Na polecenie rządu brazylijskiego przygotował projekt rozwoju i udoskonalenia rybołówstwa, a rząd przyjął nowy kodeks rybny[1]. Miał żonę Jadwigę i syna Jacka[2]. Zmarł w Rio de Janeiro i został pochowany na cmentarzu São João Batista[1]. Odznaczenia
Przypisy
Linki zewnętrzne |
