Kąty Bystrzyckie

Kąty Bystrzyckie

wieś
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Kątach Bystrzyckich
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Lądek-Zdrój
Wysokość	490-610[2] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	62[3]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-540[4]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853139
Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój Kąty Bystrzyckie
Położenie na mapie Polski Kąty Bystrzyckie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kąty Bystrzyckie
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Kąty Bystrzyckie
50°18′48″N 16°50′07″E/50,313333 16,835278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kąty Bystrzyckie (niem. Winkeldorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lądek-Zdrój, w dolinie wśród pasma Krowiarek.

Kąty Bystrzyckie to mała wieś leżąca we wschodniej części Krowiarek, na wysokości około 490–610 m n.p.m.^[2]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Wieś, wzmiankowana pod nazwą Winkeldorf, pojawia się po raz pierwszy w dokumencie króla Jana Luksemburskiego z roku 1346^[5] jako należąca do feudalnego "państwa" karpieńskiego z siedzibą na zamku Karpień^[6]. Była to wtedy duża osada z własnym kościołem i parafią. W roku 1417 było tu wolne sędziostwo^[5], należące w roku 1474 do rodziny Gottwald^[6]. Na przełomie XV i XVI wieku w okolicy funkcjonowała kopalnia, w której eksploatowano złoża rudy żelaza^[5], przetapianej w prymitywnych kuźnicach w położonym 2,5 km na zachód Strachocinie (stąd wzięła się nazwa Kuźnicze Góry na określenie pasemka wzniesień rozdzielającego te dwie miejscowości)^[6]. Po wybuchu wojny trzydziestoletniej we wsi, w której mieszkali w większości protestanci, wybuchły rozruchy związane z przymusowym wprowadzeniem katolicyzmu^[5]. Zamieszki te zostały krwawo stłumione przez armię cesarską^[5]. W XVI i XVII wieku Kąty Bystrzyckie były małą, rolniczą wsią liczącą od 11 do 21 kmieci^[7]. W drugiej połowie XVII wieku i w pierwszej połowie następnego stulecia wieś zachowała charakter rolniczy, a rzemiosło reprezentowane było bardzo skromnie^[5]. Przed rokiem 1789 utworzono tu szkołę katolicką^[7]. Do połowy XIX wieku wieś podzielona była na dwie części: większą, położoną wyżej, dominialną z kościołem filialnym i szkołą, oraz mniejszą, położoną u wylotu doliny, z sędziostwem, młynem i gorzelnią, zwaną Kłodno (niem. Neustift^[8]). W drugiej połowie XIX wieku obie części zostały scalone^[7]. Największą liczbę ludności, 350 osób, odnotowano w Kątach w 1857 roku^[7].

Od 1997 roku we wsi działa Mała Akademia Sztuki „Kąty Siedem i Pół”, założona przez malarkę Ewę Konikowską^[5]. Jest to prywatna szkoła artystyczna dla dzieci, stawiająca sobie za cel uwrażliwienie młodych mieszkańców okolic na piękno i wartości kulturowe ziemi kłodzkiej^[5].
Od 2003 roku w XIX-wiecznych zabudowaniach gospodarczych rozpoczął działalność skansen „Gottwaldówka”, w którym wyeksponowano kolekcję dawnych koronek, oraz grafiki niemieckiego malarza Ericha Fuchsa przedstawiające kulturę ludową i rzemiosło Sudetów^[9].
W Kątach Bystrzyckich prowadzi też działalność „Kuźnia Alchemiczna”^[10]. Placówka zajmuje się działalnością edukacyjną i wystawienniczą z zakresu geologii, organizuje warsztaty (nauka płukania złota i samodzielnego poszukiwania minerałów)^[10]. Można tam też kupić okazy minerałów obrabiane we własnej szlifierni^[10].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[11]:

• kościół filialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1541 roku, przebudowany w XVIII wieku^[2].

• Przez Kąty Bystrzyckie przechodzi czerwony Główny Szlak Sudecki z Lądka Zdroju na Przełęcz Puchaczówkę^[5].

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.