|
Kamienica przy ul. Dworcowej 22 w Bytomiu
Kamienica przy ul. Dworcowej 22 w Bytomiu – kamienica z 1905 roku w Bytomiu, wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Budynek mieszkaniowo-handlowy wzniesiony w Śródmieściu Bytomia z wykorzystaniem różnorodnych i różnobarwnych materiałów w stylu secesyjnym[2], stanowiący opus magnum wrocławskiego architekta Wilhelma Hellera[3] będący zapewne jego ostatnim projektem dla Bytomia[3]. HistoriaTeren, na którym krzyżowały się ówczesne ulice: Bahnhofstrasse i Gymnasialstrasse (dzisiejsze ul. Dworcowa i Stanisława Moniuszki) był jednym z bardziej atrakcyjnych miejsc w Bytomiu do prowadzenia działalności usługowej[4]. Bytomski przedsiębiorca Alfred Katz (1863–1918)[5] oraz radca sanitarny i bytomski lekarz Max Bloch (1860–1930)[4] podjęli decyzję o budowie kamienicy w tymże miejscu (ówczesny adres: Bahnhofstrasse 30)[4]. Projekt budynku oraz obliczenia statyczne wykonał wrocławski architekt Wilhelm Heller[6] (ur. 1872 w Bielsku[7], zm. po 1918; data śmierci nieznana[8]) w lutym 1905 roku[4]. Prace budowlane zostały rozpoczęte w tymże roku, prowadzono je pod kierownictwem Wilhelma Hellera[6], w maju 1905 roku Heller wykonał małe zmiany w projekcie piwnic[9], w lipcu tegoż roku wykonano projekt kanalizacji oraz zabudowy łazienek[9]. W październiku 1905 roku nad oknami wystawowymi kamienicy umieszczono osiem lampionów[9], a w kwietniu 1906 roku wprowadzono małe zmiany w Wyszynku Kisslinga (niem. Kisslings-Ausschank[10]), tj. w pomieszczeniach restauracji, która znajdowała się na parterze budynku[9]. Kamienica została opisana ilustrowanym artykule, który wydano w trzech numerach czasopisma „Ostdeutsche Bau-Zeitung”, które ukazały się w maju 1906 roku[9]. Opisano ją jako tamże jako budynek mieszkalno-handlowy[6]. Przy budowie kamienicy byli zaangażowani:
Z okazji otwarcia budynku bytomski radca budowlany i architekt Karl Brugger wygłosił przemówienie, w którym pochwalił projekt Wilhelma Hellera za zastosowanie znakomitych rozwiązań konstrukcyjnych[10]. Pierwszym właścicielami byli inwestorzy Max Bloch[4] i Alfred Katz[2]. W 1906 roku otwarto w budynku Wyszynk Kisslinga[2]. W 1909 roku Wilhelm Heller wykonał ponadto projekt okna połaciowego w izbie dla pokojówki przy mieszkaniu na trzecim piętrze[3]. W 1924 roku otworzono lokal „Erstes Kulmbacher”, którego właścicielem był S. Bobrek[2], a od 1927 roku działał „Spezialausschank Sandlerbräu” Josefa Kollera[2]. Atelier fotograficzne, w którym mieścił się zakład fotograficzny Atelier Germania[2], zostało przebudowane przez firmę Działoszyński & Bruck[2] na mieszkania w 1927 roku[3], w późniejszych latach budynek doznał dalszych zniszczeń[3], część metalowych ozdób odpadła, a pozostałe są skorodowane[3]. W latach 1930–1937 właścicielem kamienicy byli Spadkobiercy Dr. Blocha (niem. Dr. Bloch’s Erben)[2], a od 1937 roku budynek należał do kupca Jakuba Jaworskiego[2]. W 1946 roku 4 mieszkania w omawianej kamienicy przydzielono dla górników-repatriantów z Francji[2]. 17 grudnia 1997 roku kamienica z oficynami została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego, numer rejestru: A/1667/97[1]. W 2005 roku w budynku znajdował się oddział Dominet Banku[12]. Współcześnie (stan na 2020 rok) w budynku znajdują się m.in. siedziba wytwórni muzycznej Box Music[13], apteka[14], kancelaria notarialna[15], Bar Pierożek[16], gabinet ginekologiczny[17], sklep obuwniczy[18]. ArchitekturaKamienica narożna, czterokondygnacyjna[2]. Parter wzniesiony z wykorzystaniem betonu[10] został przewidziany jako miejsce na dwa sklepy i restaurację[10]. Pierwsze i drugie piętro przeznaczono na dwa okazałe mieszkania rodzinne[10], a trzecie piętro zajmowało jedno mieszkanie rodzinne i pracownia fotograficzna[10]. Na trzecim piętrze znajdują się galerie balkonowe od ulicy i podwórza, uzyskane dzięki cofnięciu ściany zewnętrznej – taki projekt został niejako wymuszony wymogiem nadzoru budowlanego, który wymógł określoną wysokość gzymsu wieńczącego oraz zastosowanie nachylenia w wysokości 45° od niego do kalenicy[10]. Naroże budynku było zwieńczone pawilonem opartym na żelaznej konstrukcji, na której umieszczono wachlarzowaty szklany daszek[10][3] (nie zachowały się[3]). W pawilonie mieściła się poczekalnia do atelier fotograficznego[10]. Elewacja od strony ulic została pokryta glazurowanymi kaflami barwy kremowej z jasnoniebieskimi przerywnikami[10] oraz ciemnymi elementami drewnianymi[10]. Widoczne są na niej elementy metalowej konstrukcji o charakterze ornamentu[11]. Bogato zdobione okna wystawowe były wykonane ze stopu Durana-Metall[10], tj. stopu miedzi i cynku z domieszkami m.in. glinu i żelaza[19]. Narożniki elewacji obłożono ozdobną blachą[3] oraz rzeźbami przedstawiającymi głowę Hermesa i sowy[2]. Elewacje w podwórzu pokryto prostymi cegłami licówkami barwy biało-żółtej[10]. Galeria
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
