Kamień pamiątkowy ku czci harcerzy poległych w walce o polskość Wrocławia

Kamień pamiątkowy ku czci harcerzy poległych w walce o polskość Wrocławia – kamień pamiątkowy położony we Wrocławiu na Ołbinie, stanowiący część Skweru Ludzi ze znakiem „P”. Kamień wykonał wrocławski kamieniarz Tadeusz Hudziec, a odsłonięty został w maju 1977 roku w 20 rocznicę powstania Hufca ZHP Wrocław – Śródmieście^[1].

Pomnik wzniesiono z inicjatywy Dzielnicowej Rady Przyjaciół Harcerstwa. Pomnik liczy 1,2 metra i znajduje się na nim tablica z napisem „Harcerzom i instruktorom poległym w walce o polskość Wrocławia w 20 rocznicę powstania Hufca Wrocław-Śródmieście maj 1977^[2]. Pomnik miał upamiętniać przedwojenną działalność harcerzy na terenie Wrocławia, w tym działalność drużyny harcerskiej założonej w 1927 roku przez Wiktora Urbanowicza. Po dojściu do władzy Hitlera, ograniczano działalność drużyny, między innymi poprzez zakaz noszenia umundurowania. Po wybuchu wojny aresztowano starszych działaczy drużyny, w tym Urbanowicza, jest to ostatnia znana wiadomość o nim. Współzałożyciel drużyny Tadeusz Grajkowski i jej ostatni drużynowy Władysław Zarembowicz zginęli w obozach koncentracyjnych. Inny harcerzy z drużyny wcielono do Wehrmachtu, ale mieli oni nadal zachować przy sobie swoje książeczki harcerskie^[3].

Początkowo na pomniku miała znaleźć się inna inskrypcja, ale nie wyrażono na to zgody.

„Tym, którzy odeszli, i tym, którzy przetrwali, działaczkom i działaczom byłego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech”. Było to motto z książki Henryka Kapiszewskiego „Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech.