Kaplica św. Antoniego i św. Katarzyny w Birkirkarze

Kaplica św. Antoniego i św. Katarzyny

Il-kappella ta’ Sant’Antnin u Santa Katerina

nr rej. 00238 NICPMI (2012-08-27)
Państwo	Malta
Miejscowość	Birkirkara
Adres	Triq il-Kbira / Triq Sant’Elena
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Heleny
Wezwanie	św. Antoniego i św. Katarzyny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1571 Data zamknięcia 1654 lub 1658 Aktualne przeznaczenie świątynia katolicka Data reaktywacji 1659 Fundator Leonardo Tonna (pierwsza kaplica); mieszkańcy B'kary (kaplica aktualna)
Dane świątyni Styl barokowy Świątynia • materiał bud. • wapień maltański Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie Malty Kaplica św. Antoniego i św. Katarzyny
Położenie na mapie Morza Śródziemnego Kaplica św. Antoniego i św. Katarzyny
35°53′56,2″N 14°27′51,3″E/35,898944 14,464250
Multimedia w Wikimedia Commons

Kaplica świętego Antoniego i świętej Katarzyny (malt. Il-kappella ta’ Sant’Antnin ta’ Padova u Santa Katerina, ang. Chapel of St Anthony and St Catherine) – niewielki rzymskokatolicki kościół w Birkirkarze na Malcie. Wchodzi w skład parafii św. Heleny w tejże miejscowości^[1][2][3].

Świątynia wydaje się być jedną z najstarszych w Birkirkarze, stoi przy zbiegu uliczek Triq il-Kbira i Triq Sant’Elena, w geograficznym centrum miejscowości^[4]. W przeszłości była bardziej znana jako kaplica św. Katarzyny Aleksandryjskiej, świętej, której wizerunek do dziś widnieje na obrazie tytularnym. Pierwsza kaplica pod tym wezwaniem zbudowana została w tym miejscu w 1571 na koszt niejakiego Leonardo (Nardu) Tonny^[2][4][5][6]. Podczas wizyty wizytatora papieskiego Dusiny w 1575 kaplica jest wymieniana jako „św. Katarzyny”, podobnie jak podczas wizyty biskupa Cagliaresa w 1615 oraz biskupa Canavesa w 1716. W raporcie z tej ostatniej wizyty wspomniane jest, że tytułowy obraz przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem, św. Katarzynę i św. Antoniego Padewskiego^[4].
W 1620 kaplica została odnowiona^[3][5][6]. Cztery dekady później, w 1658 (Ferres^[6] podaje datę 20 marca 1654), biskup Balaguer zdesakralizował kaplicę, lecz już w roku 1659 spełniała na powrót swoją funkcję^[2][4][5].

Z czasem znów potrzebne były naprawy, w końcu w 1828 zbudowana została kaplica istniejąca do dzisiaj, koszty jej budowy pokryli parafianie^{[2][3][4][5][6]}.

W 1992, przed mającym mieć miejsce w 1993 kolejnym Kongresem Eucharystycznym, wykonano wiele prac naprawczych i upiększających w kaplicy^[4]; kolejne, tym razem kompleksowe odrestaurowanie świątyni nastąpiło w latach 2016–2019^[7].

Fasada kaplicy ograniczona jest z każdej strony dwoma kompozytowymi filarami, podtrzymującymi biegnący nad fasadą i elewacjami bocznymi gzyms z niewysokim murkiem. Nad częścią frontową bogato zdobione zwieńczenie z krzyżem na szczycie, i dwoma z każdej strony elementami zdobniczymi w formie stylizowanego żołędzia. Nad centralnie umieszczonymi drzwiami supraporta zwieńczona naczółkiem. Nad nim okno w formie elipsy w bogato zdobionej motywami roślinnymi ramie. Wnętrze okna zdobione elementami symbolizującymi patronów kaplicy: lilią (św. Antoni) i gałązką palmową (św. Katarzyna)^[4].
Sporych rozmiarów dzwonnica, mieszcząca cztery dzwony wznosi się po prawej stronie na tyłach budynku. Kaplicę przykrywa eliptyczna kopuła z latarnią^[4].

Wnętrze świątyni w stylu barokowym, rozplanowane z centralnie położoną kopułą w formie elipsy i marmurową posadzką z 1899. Naprzeciw głównego wejścia znajduje się apsyda z tradycyjnie położonym polichromowanym marmurowym ołtarzem. Na ozdobnej predelli ołtarza marmurowe zadaszenie z 1992 do ekspozycji monstrancji z Najświętszym Sakramentem. Trzy filary z każdej strony apsydy również są wykonane z marmuru^[4].
Obraz tytularny we wnęce nad ołtarzem przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem w otoczeniu aniołów, zaś u jej stóp świętych patronów kaplicy. Po prawej stronie zza postaci św. Antoniego wyłania się św. Marek Ewangelista. Nie jest znany czas powstania obrazu ani jego wykonawca^[4]. Na tyłach apsydy jest zakrystia, zaś nad wejściem umieszczona jest galeria organowa^[4].
Do 1992 w świątyni znajdował się drugi ołtarz, usytuowany po jej lewej stronie^[4][5].

Kaplica posiada figury św. Antoniego z Padwy oraz Madonny z Lourdes^[4].

27 sierpnia 2012 obiekt wpisany został na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 00238^[3].