|
Kazimierz Nieżychowski
Kazimierz Józef Nieżychowski (ur. 24 lipca 1892 w Granówku[1][2], zm. 6 czerwca 1987 w Gliwicach) – polski żołnierz i działacz społeczny. Kapitan artylerii Wojska Polskiego, uczestnik I wojny światowej, powstania wielkopolskiego, wojny z Ukraińcami i bolszewikami oraz kampanii wrześniowej. ŻyciorysUrodził się 24 lipca 1892 w Granówku w rodzinie właściciela ziemskiego Stanisława von Nieżychowskiego (1851–1897)[3][4] i Łucji z Taczanowskich (1862–1917)[5]. Jego starszym bratem był Alfred Nieżychowski (1888–1964), który brał udział w I wojnie światowej po stronie Niemiec, a w 1926 został obywatelem amerykańskim[6]. Kuzynem Kazimierza Nieżychowskiego był podpułkownik artylerii Jerzy Cegielski, a kuzynką Izabela Kościelska (córka Zofii Marii Nieżychowskiej), żona Bogdana Amrogowicza. Przyrodnim rodzeństwem Nieżychowskiego była Olga Dunin, żona Henryka Strasburgera, a także jej brat, porucznik kawalerii, Antoni Dunin (dzieci Łucji z Taczanowskich i Rodryga Dunina). Absolwent gimnazjum w Lesznie[1]. Studiował rolnictwo w Berlinie. W czasie I wojny światowej służył w armii niemieckiej. Walczył na froncie zachodnim[7]. Zdemobilizowany w listopadzie 1918 w stopniu wicewachmistrza[1]. Wezwany pod koniec grudnia 1918 przez Mieczysława Palucha[7] przybył do Poznania i objął komendę Dworca Głównego. 29 grudnia przedłożył projekt utworzenia artylerii podczas narady dowódców oddziałów powstańczych Poznania. Jego propozycja została przyjęta i 30 grudnia objął tymczasowe dowództwo artylerii w „białych koszarach” przy ul. Solnej. Z grupą artylerzystów i kawalerzystów zaatakował w nocy z 2/3 stycznia 1919 Biedrusko, w którym zdobył część wyposażenia. Został 3 stycznia mianowany dowódcą artylerii, która liczyła 5 półbaterii dwudziałowych (450 ludzi). Wysłał na front północny jedną baterię, a drugą na front zachodni. Wspierał 6 stycznia atak powstańców na bazę lotniczą na Ławicy, zmuszając Niemców do kapitulacji. Zdał dowództwo artylerii 8 stycznia i na czele 3 półbaterii udał się w rejon Kcyni. Kierował atakiem artyleryjskim na Szubin, Kcynię i Rynarzewo[8]. Awansowany 11 lutego do stopnia podporucznika, wyjechał na front pod Leszno. Dowodził 1 baterią 1 pułku artylerii lekkiej wielkopolskiej, który później został przemianowany na 15 pułk artylerii polowej wielkopolskiej[9]. W marcu 1919 na czele baterii wyjechał do Małopolski Wschodniej, gdzie walczył z Ukraińcami[10]. 20 lipca 1919 został dowódcą Grupy Wielkopolskiej, generał Daniel Konarzewski złożył mu „wyrazy najwyższego uznania i podziękowania”[11]. W styczniu 1920 wziął udział w objęciu Pomorza, a od wiosny tego roku walczył na wojnie z bolszewikami[12]. W grudniu 1920 ze względu na stan zdrowia[1] został przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 666. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. W latach 1923–1924 posiadał przydział mobilizacyjny do 18 pułku artylerii polowej w Ostrowi Łomżyńskiej, jak ówcześnie nazywano Ostrów Mazowiecką[13][14]. W 1921 wydzierżawił w powiecie ostrzeszowskim majątek Chlewo. Działał w organizacjach powstańczych. W 1934 jako kapitan rezerwy artylerii (ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919) pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Ostrów. Posiadał wówczas przydział mobilizacyjny do 25 pułku artylerii lekkiej w Kaliszu[15]. W czasie kampanii wrześniowej ochotniczo pełnił funkcję zastępcy dowódcy batalionu wartowniczego „Kalisz”. Po zakończeniu kampanii wrześniowej w niewoli niemieckiej z której uciekł. 3 października 1939 aresztowany w Chlewie i osadzony jako zakładnik w więzieniu w Ostrzeszowie. Następnie wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa[1]. W czasie okupacji przebywał w Bugaju k. Sandomierza, a następnie w Mszanie Dolnej. Współpracował tam z oddziałami Armii Krajowej[1]. Po wojnie organizował spółdzielczość rolniczą i spożywczą w powiecie sycowskim. W 1958 przeszedł na emeryturę. Mieszkał w Gliwicach[16]. Zmarł 6 czerwca 1987 w wieku 94 lat w Gliwicach. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera O-wsch-narożnik)[17].  Ordery i odznaczenia
Życie prywatne5 czerwca 1920 we Lwowie ożenił się z Aleksandrą Sieradzką (1900–1978), córką prof. Włodzimierza Sieradzkiego (1870–1941)[22]. Mieli troje dzieci: bliźniaczki: śpiewaczkę Barbarę Łucję (1921–1970)[23][24] i Annę (1921–2004)[16][25] oraz aktora i śpiewaka Jacka Jerzego (1924–2009)[26]. Doczekali się sześciorga wnucząt. Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||
