Kolbuszowa Dolna (gmina)

Kolbuszowa Dolna

gmina wiejska
1934–1942, 1944–1948 (de facto 1934–42)[1]
Państwo	Polska
Województwo	1934–39: lwowskie (1945–48: rzeszowskie)
Powiat	1934–39: kolbuszowski (1945–48: kolbuszowski)
Siedziba	Kolbuszowa Dolna
Szczegółowy podział administracyjny (1934)
Liczba gromad 9
brak współrzędnych

Kolbuszowa Dolna (od 1949 – de facto od 1944 – Niwiska) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1948 (de facto 1934–1942)^[2] w woj. lwowskim i rzeszowskim (dzisiejsze woj. podkarpackie). Siedzibą władz gminy była Kolbuszowa Dolna.

Gmina zbiorowa Kolbuszowa Dolna została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie kolbuszowskim w woj. lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Hucisko, Kolbuszowa Dolna, Kosowy, Niwiska, Nowa Wieś, Przyłęk, Siedlanka, Świerczów i Toporów^[3].

Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie (dystrykt krakowski), początkowo w Landkreis Reichshof, gdzie w 1940 roku liczyła 9903 mieszkańców^[4]. W 1942 roku zniesiona i podzielona między hitlerowskie twory, gdzie większość miejscowości wysiedlono^[5].:

• SS-Gutsbezirk Truppenübungsplatz Heidelager w Landkreis Debica – Hucisko, Kolbuszowa Dolna (częściowo), Kosowy, Niwiska, Nowa Wieś, Przyłęk, Siedlanka i Świerczów;
• Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd Dęba w Landkreis Debica – Kolbuszowa Dolna (częściowo), Kosowy i Nowa Wieś;
• nowej gminy Kolbuszowa w Landkreis Reichshof – Kolbuszowa Dolna (częściowo).

Po wojnie reaktywowana w odtworzonym powiecie kolbuszowskim w nowo utworzonym rzeszowskim. 1 stycznia 1949 roku gmina została zniesiona, po czym z jej obszaru utworzono gminę Niwiska z siedzibą w Niwiskach; równocześnie z gminy Niwiska wyłączono: a) gromady Kolbuszowa Dolna i Nowa Wieś, włączajac je do gminy Kolbuszowa Górna, oraz b) gromadę Świerczów, włączajac ją do gminy Cmolas^[6].

Według dochodzeń Stanisława Srokowskiego, gminę Kolbuszowa Dolna zniesiono de facto w 1942 roku, a gminę Niwiska utworzono w 1944 roku^[7][8].

• gmina Kolbuszowa
• gmina Kolbuszowa Górna