|
Kolczakówka szorstka
 Kolczakówka szorstka, sarniak szorstki (Hydnellum scabrosum (Fr.) E. Larss., K.H. Larss. & Kõljalg) – gatunek grzybów z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae)[1]. Systematyka i nazewnictwoPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcodon, Bankeraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1836 r. Elias Fries nadając mu nazwę Hydnum scabrosum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2019 r. E. Larss., K.H. Larss. i Kõljalg przenosząc go do rodzaju Hydnellum[1].
W 2003 r. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował polską nazwę sarniak szorstki (wówczas gatunek ten zaliczany był do rodzaju Sarcodon, czyli sarniak)[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Hydnellum nazwa ta stała się niespójna z nazwą naukową. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała nazwę kolczakówka fiołkowa[4]. MorfologiaŚrednica 3–10 cm, kształt nieregularnie kolisty. Powierzchnia początkowo filcowata, brudnożółta, później czerwonobrunatna, purpurowobrunatna i pokryta ciemniejszymi łuskami. W centrum kapelusza są one grube, przy brzegu drobne i przylegające[5]. Tylko nieznacznie zbiegające na trzon, początkowo jasnoszare, później purpurowobrązowe z białawym szczytem[5]. Długość do 10 cm, grubość do 3,5 cm, kształt walcowaty lub zwężający się ku podstawie. Powierzchnia podłużnie drobno łuseczkowata, o barwie od brązowej do ciemnobrązowej, z podstawą szarozieloną, niebieskawozieloną, pokrytą białawą grzybnią[5]. Szarawy, nieco różowawy, o gorzkawym i cierpkim smaku i niezbyt przyjemnym zapachu. U podstawy trzonu miąższ znacznie ciemniejszy, zielonawy do czarnozielonego[5]. Brązowawe, nieregularnie guzkowate[5]. Występowanie i siedliskoWystępuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. Jest rzadki i w wielu krajach Europy znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych. W Polsce do 2021 r. podano 2 stanowiska historyczne, 23 współczesne i jedno wątpliwe. W latach 1995–2004 gatunek ten podlegał ochronie częściowej, a od roku 2004 podlega ochronie ścisłej bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[7]. Naziemny grzyb ektomykoryzowy żyjący w symbiozie z bukiem, dębem, kasztanem jadalnym, sosną i świerkiem[7]. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, pojedynczo lub w grupach od sierpnia do października[3]. Gatunki podobne
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||
