Odcisk pieczęci do korespondencjiKomendy rejonów uzupełnień OK V
Komenda Rejonu Uzupełnień Bielsko na Śląsku (KRU Bielsko n/Śl.) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].
Z dniem 1 października 1927 minister spraw wojskowych zmienił nazwę PKU Biała-Bielsko na PKU Bielsko oraz skład jej okręgu poborowego. Z okręgu zostały wyłączone powiaty bialski i żywiecki, i podporządkowane nowo utworzonej PKU Żywiec[6].
22 grudnia 1928 minister spraw wojskowych zmienił nazwę PKU Bielsko na PKU Bielsko na Śląsku[7].
W marcu 1930 PKU Bielsko na Śląsku nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr V i wciąż administrowała powiatami: bielskim i cieszyńskim[8]. W grudniu tego roku PKU Bielsko na Śląsku posiadała skład osobowy typu IV[9].
31 lipca 1931 gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[10].
1 lipca 1938 weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Bielsko na Śląsku została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Bielsko na Śląsku przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938[11], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 o powszechnym obowiązku wojskowym[12]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Bielsko na Śląsku normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[13].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień[2].
Z końcem 1938 została rozwiązana KRU Żywiec, a w jej miejsce utworzona KRU Cieszyn[14]. Administrowane dotychczas przez KRU Żywiec powiaty bialski i żywiecki zostały podporządkowane KRU Bielsko na Śląsku, natomiast powiat cieszyński podporządkowany KRU Cieszyn[2].
W lutym 1939 rejon uzupełnień obejmował miasto Bielsko oraz powiaty: bielski, bialski i żywiecki[2].
2 września 1939 kapitan Henryk Moczyński z II rzutem KRU Bielsko ewakuował się na Radomyśl, Brzeżany i Tłumacz. W Kutach został włączony do transportu biur MSWojsk., a 18 września 1939 pod Śniatynem przekroczył granicę z Królestwem Rumunii. W miejscowości Fokszany władze rumuńskie odebrały księgi ewidencyjne i kartoteki młodszych roczników[15].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Bielsko oraz PKU i KRU Bielsko na Śląsku, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938.
↑ppłk piech. Aleksander II Zawadzki ur. 16 września 1876 w Stryju[16]. Jesienią 1896 rozpoczął zawodową służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Został wcielony do Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 40 w Jarosławiu[17]. W szeregach tego pułku wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach (1912–1913)[18], a następnie walczył na frontach I wojny światowej[19][20][21]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie: kadeta-zastępcy oficera (starszeństwo z 1 września 1896)[22], porucznika (1 listopada 1897), nadporucznika (1 listopada 1901) i kapitana (1 listopada 1911)[23][24]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych[25].
↑mjr piech. Erwin Edward Pallas[27] ur. 16 lipca 1885 w Mizuniu, w ówczesnym powiecie dolińskimKrólestwa Galicji i Lodomerii[28]. Jesienią 1904 rozpoczął zawodową służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Został wcielony do Śląskiego Pułku Piechoty Nr 1 w Opawie[29][30]. W latach 1911–1913 pełnił funkcję adiutanta jednego z czterech batalionów pułku[31][32][33]. W szeregach Pułku Piechoty Nr 1 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach (1912–1913)[33], a następnie walczył na frontach I wojny światowej[34][35][36]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie: kadeta-zastępcy oficera (starszeństwo z 1 września 1904)[37], porucznika (starszeństwo z 1 listopada 1906)[38], nadporucznika (starszeństwo z 1 maja 1912)[39] i kapitana (1 lipca 1915)[40]. Był odznaczony Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, Krzyżem Jubileuszowym Wojskowym i Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913[36]. W Wojsku Polskim był dowódcą Batalionu Zapasowego 17 Pułk Piechoty w Rzeszowie[41]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego Kraków[42]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych, a jego oddziałem macierzystym był 17 pp[27]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 117. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 17 pp[43]. Później został przeniesiony do 29 Pułku Piechoty w Kaliszu i przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Wadowice na stanowisko I referenta[44]. W kwietniu 1924 został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Królewska Huta na stanowisko I referenta[45][46]. W czerwcu 1927 został przydzielony z Departamentu Piechoty MSWojsk. do Powiatowej Komendy Uzupełnień Biała Bielsko na stanowisko komendanta[47]. 23 grudnia 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku[48]. W lutym 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycja dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, a z dniem 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku[49]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji PKU Bielsko na śląsku. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[50].
↑Mjr piech. Józef Martinek ur. 11 listopada 1893 w Boguminie. Mieszkał w Łodzi przy ul. Lokatorskiej 13b. 2 kwietnia 1936 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[65].
↑Komisarz Straży Granicznej Stanisław Dyonizy Leszak ps. „Leszczyc” ur. 8 kwietnia 1897 w Warszawie, w rodzinie Łukasza[67][68]. Z dniem 1 maja 1935 został przydzielony z KOP do Straży Granicznej w celu odbycia sześciomiesięcznej praktyki[69], a komendant główny SG delegował go od dnia 1 maja 1935 do Centralnej SG w Rawie Ruskiej na okres dwóch miesięcy w celu odbycia praktyki. 11 października 1935 został przeniesiony do rezerwy[70]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości (13 kwietnia 1931)[71].
↑Urzędnik wojsk. X rangi Rudolf Rzeźniczek (ur. 29 listopada 1869) 15 maja 1925 został zatwierdzony w stopniu podporucznika z dniem 31 grudnia 1924.
↑Urzędnik wojskowy Marian Madziuk został mianowany z dniem 1 stycznia 1925 chorążym zawodowym w piechocie, wcielony do 3 psp i przydzielony do PKU Biała Bielsko na stanowisko oficera ewidencyjnego powiatu żywieckiego[81].
↑Kpt. Józef Władysław Albiński ur. 13 lutego 1888. W marcu 1934 został przeniesiony z korpusu oficerów administracji do korpusu oficerów inżynierii i saperów z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Bielsko n/Ś.[85] Z dniem 30 czerwca 1934 przeniesiony został w stan spoczynku[86].
↑por. kanc. Władysław III Lipski ur. 13 stycznia 1897. W grudniu 1929 został przeniesiony z byłej Administracji Koszar Biała-Bielsko na stanowisko delegata okręgowych organów służby budownictwa w Katowicach[87]. W latach 1932–1934 znajdował się w dyspozycji szefa Departamentu Intendentury MSWojsk[92][93]. W marcu 1934 został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów z pozostawieniem w dyspozycji szefa Dep. Int. MSWojsk[94]. Z dniem 1 sierpnia 1934 został przydzielony do Ministerstwa Komunikacji na sześciomiesięczną praktykę[95]. Z dniem 31 stycznia 1935 został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do Biura Personalnego MSWojsk[96]. Był odznaczony Medalem Niepodległości (16 września 1931)[97][98].
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[105].
↑kpt. adm. (piech.) Stanisław Skwara ur. 15 października 1896. 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie imienia ze „Stanisław Kostka” na „Stanisław”[106]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[107].
↑kpt. adm. (piech.) Henryk Moczyński ur. 31 października 1896 w Koźminie, w rodzinie Zygmunta i Marii. 28 stycznia 1919 został przydzielony do PKU Warszawa na stanowisko oficera ewidencyjnego na powiat grójecki. 8 lipca 1919 został przeniesiony do Sekcji Poboru i Uzupełnień MSWojsk. na stanowisko referenta. 11 marca 1936 został przeniesiony do PKU Żywiec na stanowisko kierownika II referatu. 16 grudnia 1938, w związku z likwidacją PKU Żywiec, został przeniesiony do KRU Bielsko na stanowisko kierownika II referatu uzupełnień. Służył w Wojsku Polskim we Francji i Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii. 4 grudnia 1947 wrócił do kraju, a 15 grudnia tego roku został zarejestrowany w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Sosnowiec. Był odznaczony m.in. Medalem Wojska (1947)[15] i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1925)[108].
↑Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 5 czerwca 1923, s. 379, przydzielony z PKU Kraków Miasto.
↑Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 26 lutego 1924, s. 86, przydzielony z Zakładu Leczniczo-Szkolnego dla inwalidów w Krakowie.
↑Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 27 marca 1925, s. 172, por. san. Oswald Jan Urbanke został przeniesiony z korpusu oficerów sanitarnych, dział sanitarny administracji, do korpusu oficerów administracji, dział kancelaryjny, z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Biała Bielsko.
↑Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 114, zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym przydziałem do dyspozycji Ministra Pracy i Opieki Społecznej, do dnia 31 marca 1930.
↑Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 maja 1930, s. 148, por. kanc. Oswald Jan Urbanke z dniem 31 maja 1930 został przeniesiony w stan spoczynku.
Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
.jpg)
