|
Kościół Mariacki w Stendalu
Kościół Mariacki (niem. St.-Marien-Kirche) – luterańska, późnogotycka świątynia parafialna znajdująca się w niemieckim mieście Stendal. Jest jednym z obiektów na trasie Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego[1]. HistoriaPierwsza wzmianka o kościele Mariackim pochodzi z 1283 roku[2], był on romańską bazyliką. Na jej miejscu w 1420 roku rozpoczęto budowę późnogotyckiego kościoła. W 1447 ukończono budowę sklepień, w uroczystość św. Bartłomieja, 24 sierpnia tego samego roku, miała miejsce konsekracja. Pierwotnie pełniła funkcję kościoła dla kupców i miejskich radnych, stąd ulokowano ją tuż przy miejskim ratuszu. W latach 1470–1473 dobudowano kaplicę Matki Bożej oraz wykonano ołtarz główny. Około 1516 ukończono budowę dwuwieżowej fasady[3]. W 1538 Justus Jonas wygłosił tu pierwsze luterańskie kazanie w Starej Marchii[4]. Ołtarz św. Hieronima został skradziony z rozkazu Maksymiliana I Bawarskiego podczas wojny trzynastoletniej, obecnie przechowywany jest w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu. Kościół wyremontowano w latach 1834–1844 i 1965–1971[5]. Architektura i wyposażenieTrójnawowa, halowa świątynia reprezentuje gotyk ceglany. Wieże kościelne mają wysokość 82 m, co czyni budynek drugim co do wysokości kościołem w Starej Marchii (po kościoła św. Szczepana w Tangermünde). Obie wieże są połączone mostkiem. Prezbiterium z absydą otacza obejście, do naw bocznych dostawione są liczne kaplice[6]. Na ścianach kościoła znajdują się cztery piaskowcowe krzyże pokutne, jeden z nich ma formę tablicy z przedstawieniem Chrystusa Ukrzyżowanego w otoczeniu swojej Matki i św. Jana oraz klęczącego mężczyzny[7]. Prezbiterium oddzielone jest od nawy ażurowym lektorium, udekorowanym rzeźbami apostołów oraz sceną koronacji Matki Bożej. Figury te wykonano w I połowie XIII wieku dla romańskiej świątyni[2], podobnie jak XIV-wieczny krucyfiks tęczowy[6]. Ołtarz szafiasty pochodzi z 1471 roku, widnieją na nim sceny z życia Maryi, również apokryficzne[2]. Gotycką chrzcielnicę z 1474 zdobią atrybuty ewangelistów: anioł symbolizuje św. Mateusza, głowa orła – Jana, głowa byka – Łukasza, a głowa lwa – Marka[6]. Stalle chórowe ufundowano w 1508 roku[2]. Nad emporą organową znajduje się 24-godzinny zegar astronomiczny z 1552 roku, o wysokości i szerokości równej 3 metrom. Poddano go renowacjom w XIX wieku i w latach 1975–1977[6]. Ambonę z 1566 roku dekorują wizerunki Chrystusa i świętych: Marka, Mateusza, Piotra, Pawła, Jana Chrzciciela i Mojżesza. Chrystus trzyma kulę ziemską, na której umieszczono prawdopodobnie najstarszy zachowany widok Stendalu[2]. Najstarsza część organów, składająca się z 269 piszczałek, wykonał w 1580 roku Hans Scherer starszy[8]. Instrument wielokrotnie rozbudowywano, ostatnią przebudowę zrealizowało w latach 1940–1944 przedsiębiorstwo Emil Hammer Orgelbau z Hanoweru[2]. DzwonyKościół ma łącznie dwanaście dzwonów, w tym dziewięć dzwonów bujanych[9]. Prócz świątynia posiada również 24-głosowy carillon, wykonany w 2020 roku przez ludwisarnię Klokken- en Kunstgieterij Reiderland z Heiligerlee. Najmniejszy dzwon waży 9,1 kg, a największy – 36,2 kg. Uruchamiany jest codziennie o godzinie 9:00, 12:00, 15:00 i 18:00[10]. Dane pozostałych dzwonów[9]:
Galeria
Przypisy
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
