Kruszyn (województwo dolnośląskie)

Kruszyn

wieś
Pałac w Kruszynie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	bolesławiecki
Gmina	Bolesławiec
Liczba ludności (III 2011)	1618[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-700[3]
Tablice rejestracyjne	DBL
SIMC	0189138
Położenie na mapie gminy wiejskiej Bolesławiec Kruszyn
Położenie na mapie Polski Kruszyn
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kruszyn
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego Kruszyn
51°15′37″N 15°36′52″E/51,260278 15,614444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kruszyn (niem. Gross Krauschen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Bolesławiec, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach, na pograniczu z Niziną Śląsko-Łużycką (Równiną Chojnowską).

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Najstarsze odkrycia pochodzą z czasu neolitu. Podobnie jak okoliczne miejscowości wieś związana z osadnictwem słowiańskim. W roku 1928 podczas prac archeologicznych odnaleziono toporek kamienny (do 1945 roku przechowywany w Muzeum Miejskim w Bolesławcu) oraz odkryto cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej^[4] i wazy z nacięciami.

W dokumencie z 1305 znajduje się wpis o wsi Crusin. W sierpniu 1813 toczyły się tu walki pomiędzy wojskami rosyjskimi i francuskimi. 8 kwietnia 1945 biwakowali tu żołnierze 8 Dywizji Piechoty II Armii Wojska Polskiego^[5].

Od 1947 w skład obecnego Kruszyna wchodzą cztery osady (Kruszyn, Kruszynek, Świeborowice oraz Godnów)^[6].

Największa wieś gminy Bolesławiec. Według ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego liczyła 1618 mieszkańców (31 III 2011 r.).

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• pałac z XVIII wieku, ul. Topolowa 12
• dom z XVIII w., ul. Lipowa 26 (d. Rynek 25)
• dom z 1766 r., ul. Morwowa 1 (d. Rynek 39)
• dom z 1783 r., ul. Orzechowa 9 (d. Rynek 46)
• dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., ul. Świętojańska 2 (d. Rynek 21)
• dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., Rynek 1 (nie istnieje)
• dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., Rynek 6 (nie istnieje)
• dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., Rynek 20 (nie istnieje).

Ponadto w Kruszynie znajdują się pomniki kamienne upamiętniające wojny z 1813 r. i 1870-71 r.^[8]

Przez Kruszyn przechodzi droga krajowa nr 94

W miejscowości znajdowało się pięć przystanków autobusowych należących do MZK Bolesławiec:

• Kruszyn Pętla (linie: 1,3,6)
• Kruszyn Szkoła (linie: 3,6)
• Kruszyn II (linie: 3,6)
• Kruszyn Osiedle (linie: 10,6,3)
• Kruszyn Osiedle – Na żądanie (linie: 6,3)

W związku z wprowadzeniem bezpłatnej komunikacji miejskiej w Bolesławcu linie autobusowe MZK Bolesławiec kończą bieg w granicach miasta, nie dojeżdżając między innymi do Kruszyna^[9].

Znajduje się tu szkoła podstawowa z własną biblioteką, a także Gminny Ośrodek Kultury i Sportu (GOKiS).

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9.
• Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X. Brak numerów stron w książce