Landkreis Pulawy

Powiat Pulawy

Landkreis Pulawy

powiat
1939–1944
Państwo	Generalne Gubernatorstwo
Dystrykt	lubelski
Siedziba	Pulawy
Powierzchnia	2538 km²
Populacja (1943) • liczba ludności	256.860
• gęstość	101,2
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin	28 (w tym 2 miasta)
Liczba wsi (gromad)	421
Położenie na mapie GG

Powiat Pulawy (niem. Landkreis Pulawy, Kreishauptmannschaft Pulawy, pol. powiat puławski) – jednostka podziału administracyjnego Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944, wchodząca w skład dystryktu lubelskiego. Siedziba powiatu znajdowała się w Puławach.

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę obszar II Rzeczypospolitej przedzieliła Linia Mołotowa. Na części terenów II RP okupowanych wojskowo przez III Rzeszę (a więc tej, która nie została anektowana bezpośrednio przez Niemców), na podstawie dekretu Adolfa Hitlera z 12 października 1939 (z mocą obowiązującą od 26 października 1939), utworzono jednostkę administracyjno-terytorialną o nazwie Generalne Gubernatorstwo^[1]. Generalne Gubernatorstwo podzielone na cztery dystrykty, a te z kolei były podzielone na powiaty, gminy zbiorowe i wsie (właściwie dawne polskie gromady)^[2].

Jednym z powiatów dystryktu lubelskiego był Landkreis Pulawy. Objął on początkowo tylko obszary należące przed wojną do^[3]:

• powiatu puławskiego w województwie lubelskim (w całości) – dwa miasta Puławy i Kazimierz Dolny oraz 16 gmin wiejskich: Baranów, Celejów, Garbów, Godów, Gołąb, Kamień, Karczmiska, Końskowola, Kurów, Markuszów, Nałęczów, Opole, Rybitwy, Szczekarków, Wąwolnica i Żyrzyn;
• powiatu garwolińskiego w województwie warszawskim – 6 gmin wiejskich: Irena, Kłoczew, Ryki, Stężyca, Trojanów i Ułęż.

1 września 1941 zmieniono południowy zasięg Landkreis Radzyn, włączając jego południowe gminy do Landkreis Pulawy i Landkreis Lublin. Do Landkreis Pulawy włączono 3 gminy wiejskie – Łysobyki, Michów i Wielkie^[4][5]. Spośród nowo włączonych jednostek, gminy Michów i Wielkie należały przed wojną do powiatu lubartowskiego, a gmina Łysobyki do powiatu łukowskiego^[6]. Po zmianie tej liczba gmin wiejskich zwiększyła się do 25^[2].

1 września 1943 do Landkreis Pulawy z Landkreis Lublin włączono także położoną w odległym, południowo-zachodnim krańcu powiatu gminę Chodel^[5], zwiększając tym samaym liczbę gmin wiejskich w Landkreis Pulawy do 26, podzielonych na 421 wsi (gromad)^[2].

Landkreis Pulawy funkcjonował do 25 lipca 1944^[7]. 22 sierpnia 1944 przywrócono przedwojenne granice powiatom puławskiemu, lubartowskiemu i łukowskiemu w województwie lubelskim oraz powiatowi garwolińskiemu w województwie warszawskim^[8].

Lista największych miejscowości w Landkreis Pulawy w 1943 roku^[2]:

• Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG. 1943. Burgverlag Krakau.
• Czesław Madajczyk, Generalna Gubernia w planach hitlerowskich. Studia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1961.
• Czesław Madajczyk, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1970.