Leki biologiczne

Ten artykuł od 2009-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Leki biologiczne – grupa leków ściśle związana z cząsteczkami biologicznie czynnymi naturalnie występującymi w organizmie człowieka, działających przez wpływ na mechanizmy przez nie mediowane.

Leki biologiczne mogą:

• naśladować funkcje prawidłowych białek ludzkich
• wpływać na interakcje między różnymi biologicznie czynnymi cząsteczkami
• wpływać na receptory komórkowe.

Niekiedy są cząsteczki naturalnie występujące (insulina, erytropoetyna, czynniki wzrostu), kiedy indziej są to substancje zaprojektowane po to, aby wpływać na różne mechanizmy leżące u podłoża chorób (antagonisty interleukin). Leki te wytwarzane są metodami biotechnologicznymi z wykorzystaniem inżynierii genetycznej.

Główne grupy leków biologicznych:

• przeciwciała monoklonalne (sufiks -mab)
• białka fuzyjne (sufiks -cept)
• rekombinowane białka ludzkie (prefiks rh- lub rhu-)

Ważną grupą leków biologicznych są leki wpływające na reakcje immunologiczne i działające wybiórczo na poziomie molekularnym na różne etapy patogenezy chorób (głównie zapalnych i nowotworowych – wybiórcze leki immunosupresyjne lub immunomodulujące).

Za prapoczątek leków i terapii biologicznej można przyjąć zastosowanie przez Besta i Bantinga w 1921 roku w leczeniu cukrzycy białkowego hormonu insuliny.

Z nadejściem metod inżynierii genetycznej i wykorzystanie biotechnologii w przemyśle farmaceutycznym w pełni rozpoczęła się era leków biologicznych.

• ludzki rekombinowany hormon wzrostu (1985)
• insulina ludzka
• erytropoetyna
• czynniki wzrostowe dla granulocytów i płytek krwi
• aktywatory plazminogenu

Terapia z zastosowaniem leków biologicznych nosi nazwę terapii biologicznej. Często terapia lekami biologicznymi jest wprowadzana, jeśli tradycyjne leczenie jest nieskuteczne lub z jakichś względów niemożliwe do zastosowania.

Niektóre ważniejsze leki biologiczne stosowane w terapii:

• infliksymab
• adalimumab
• etanercept

Przykłady schorzeń, w których zastosowanie mają leki biologiczne:

• reumatoidalne zapalenie stawów i niektóre inne zapalenia stawów (np. łuszczycowe, ZZSK)
• przewlekłe nieswoiste zapalenia jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna)
• choroby nowotworowe
• dermatologia (np. łuszczyca z zajęciem stawów)

• inżynieria genetyczna