|
Mary Jackson (inżynier)
Mary Winston Jackson (ur. 9 kwietnia 1921 w Hampton, zm. 11 lutego 2005 tamże) – afroamerykańska matematyczka i inżynier lotnictwa i kosmonautyki w National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), która w 1958 r. została zmieniona w Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA). Przez większość swojej kariery pracowała w Centrum Badawczym Langley w Hampton w Wirginii. Zaczęła pracę jako obliczeniowiec w wyodrębnionym oddziale West Area Computing. Podjęła zaawansowane studia inżynierskie i w 1958 roku została pierwszą czarnoskórą kobietą inżynierem NASA. Po 34 latach pracy w NASA, Jackson zdobyła najwyższy dostępny tytuł inżyniera. Zdała sobie sprawę, że nie może zdobywać dalszych awansów bez zostania przełożoną. Zgodziła się na degradację, aby zostać kierownikiem zarówno Federalnego Programu Kobiet, w Biurze Programu Równych Szans NASA, jak i Programu Działań Afirmatywnych. W tej roli pracowała, aby wpłynąć zarówno na zatrudnianie i promocję kobiet w NASA w zakresie nauk ścisłych, inżynierii i matematyki. Historia Jackson została opisana w książce Hidden Figures: The American Dream and the Untold Story of the Black Women Mathematicians Who Helped Win the Space Race (2016). Jest jedną z trzech bohaterek filmu Ukryte działania, który w tym samym roku ukazał się w adaptacji filmowej.  Życie prywatneMary Winston urodziła się 9 kwietnia 1921 r. w rodzinie Elli (z domu Scott) i Franka Winstona[1]. Dorastała w Hampton w Wirginii, gdzie z wyróżnieniem ukończyła przeznaczoną dla czarnoskórych uczniów Phenix High School[2]. Mary Jackson zdobyła tytuł licencjata w dziedzinie matematyki i nauk fizycznych w Hampton Institute w 1942 roku[3][4]. Była członkinią Alpha Kappa Alpha[3]. Jackson służyła przez ponad trzydzieści lat jako przywódczyni Girl Guides[2]. Przewodziła 11. Drużynie Skautek - jej główną ideą było przygotowanie dziewcząt do odnalezienia przez nie własnego miejsca w świecie pełnym nierówności. Uczyła ich miłości do Boga, kraju, szczerości i lojalności. Pomagała im w przygotowywaniu się do egzaminów wstępnych na studia (między innymi z arytmetyki). Starała się walczyć z segregacją rasową w skautingu[5]. W latach 70. zauważono, że pomagała dzieciom z Afryki w stworzeniu miniaturowego tunelu aerodynamicznego do testowania samolotów[2][4][6]. Jackson była zamężna, doczekała się dwójki dzieci: Levi Jackson Jr. i Carolyn Marie Lewis[4]. Jej syn, zapytany kim chce być w przyszłości, powiedział, że inżynierem - tak jak jego matka[5]. Wzięła ślub z Levimem Jacksonem Sr[4]. Zmarła 11 lutego 2005 roku, w wieku 83 lat[3]. 8 listopada 2019 prezydent Donald Trump[7] podpisał ustawę 116th Congress Public Law 68[8] – akt prawny nazywany „Ustawą o Złotym Medalu Kongresu Ukrytych Działań” (Hidden Figures Congressional Gold Medal Act)[9], przyznającą czterem kobietom - afroamerykańskim naukowcom - Złotego Medalu Kongresu za przyczynienie się do sukcesu NASA, podczas wyścigu kosmicznego. Na podstawie decyzji Kongresu, pośmiertnie zostały uhonorowane: Mary Jackson oraz Dorothy Vaughan, a zaszczytu tego dostąpiły również: Katherine Johnson i dr Christine Darden. Jej motto brzmiało: Dzielcie się tym, co macie i dbajcie o innych. KarieraPo ukończeniu studiów, Jackson przez rok uczyła matematyki w szkole dla Afroamerykanów w Calvert County w Maryland[2]. W szkołach publicznych na południu wciąż panowała wtedy segregacja. Uczyła także licealistów i studentów, co kontynuowała przez całe życie[10]. W 1943 r. wróciła do Hampton, gdzie została księgową w National Catholic Community Center. Pracowała jako recepcjonistka i urzędniczka w Hampton Institute’s Health Department; wróciła do domu po urodzeniu syna. W 1951 r. została urzędniczką w Office of the Chief, Army Field Forces w Forcie Monroe[2][10]. Pracowała w United Service Organization, gdzie pomagała rodzinom żołnierzy i pracowników armii, pomagając im w szukaniu miejsca zamieszkania. Uważa się ją za ucieleśnienie idei Double V - zwycięstwo kobiet oraz osób czarnoskórych[5]. W 1951 r. Jackson została zatrudniona przez National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), który w 1958 r. został zastąpiony przez Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA)[4][6][11]. Zaczęła pracę jako matematyk-obliczeniowiec, w Centrum Badawczym Langley w rodzinnym mieście Hampton, Wirginia. Pracowała pod kierownictwem Dorothy Vaughan w segregowanej West Area Computing Section[2].  W 1953 r. przyjęła propozycję pracy u inżyniera Kazimierza R. Czarneckiego w Supersonic Pressure Tunnel. Tunel aerodynamiczny (1,2 na 1,2 m), o mocy 60 000 KM (45 000 kW) używany był do badania sił na modelu poprzez generowanie wiatru o prędkości prawie dwukrotnie większej niż prędkość dźwięku[2]. Czarnecki zachęcał Jackson do odbycia szkolenia, aby awansować ją na inżyniera. Musiała podjąć studia matematyczne i fizyczne, aby zakwalifikować się do pracy. Były one oferowane w nocnym programie przez Uniwersytet Wirginii, odbywającym się w przeznaczonej dla białych Hampton High School (Wirginia). Jackson poprosiła miasto Hampton, aby zezwoliło jej uczestniczyć w zajęciach. Po ukończeniu studiów, w 1958 roku awansowała na stopień inżyniera lotnictwa i została pierwszą czarną kobietą inżynierem NASA[2][6][2]. Analizowała dane z eksperymentów w tunelu aerodynamicznym i w czasie lotów rzeczywistych, prowadzonych w Theoretical Aerodynamics Branch of the Subsonic-Transonic Aerodynamics Division w Langley[4]. Jej celem było zrozumienie przepływu powietrza, w tym siły ciągu silnika lotniczego i oporu aerodynamicznego, w celu dalszego doskonalenia amerykańskich samolotów[4].  Jackson pracowała jako inżynier w kilku działach NASA: Compressibility Research Division, Full-Scale Research Division, High-Speed Aerodynamics Division, i Subsonic-Transonic Aerodynamics Division[10]. Ostatecznie jest autorką lub współautorką 12 opracowań technicznych dla NACA i NASA[10][12][13][14]. Pracowała na rzecz wspierania kobiet i innych mniejszości w rozwijaniu kariery zawodowej, w tym doradzała im jak uczyć się, aby kwalifikować się do awansu[15].  Po 34 latach pracy w NASA, Jackson zdobyła najwyższy tytuł w dziedzinie inżynierii. Postanowiła zdegradować się, by pełnić funkcję administratorki w dziedzinie specjalistki ds. równości szans. Po odbyciu szkolenia w siedzibie głównej NASA wróciła do Langley. Pracowała, aby dokonać zmian i zwrócić uwagę na kobiety i inne mniejszości, które były utalentowane w swych dziedzinach. Pełniła funkcję Federal Women’s Program Manager w Biurze Programów Równych Szans (Office of Equal Opportunity Programs) oraz jako Affirmative Action Program Manager, a także pracowała nad kształtowaniem ścieżek kariery kobiet na stanowiskach naukowych, inżynieryjnych i matematycznych w NASA[2][15]. Celem tych organizacji było analizowanie polityki, praktyk i procedur, które mogły tworzyć bariery w zatrudnianiu i awansowaniu kobiet. Ich działalność miała stworzyć środowisko pracy wolne od rasizmu i seksizmu. Była zaangażowana w prace National Council of Negro Women. Zachęcała dziewczęta do wyboru ścieżki inżynieryjnej przez zapraszanie uczennic z Hampton i studentek z Hampton Institute do Langley[5]. Kontynuowała pracę w NASA aż do przejścia na emeryturę w 1985 roku[3]. DziedzictwoW 2016 roku film Ukryte działania opowiada o karierze Jackson, Katherine Johnson i Dorothy Vaughan w NASA, a w szczególności o ich pracy nad Programem Mercury podczas wyścigu kosmicznego. Film powstał na podstawie książki Margot Lee Shetterly. W filmie Janelle Monáe wciela się w postać Jackson[16]. W 2018 r. Salt Lake City School Board zagłosował, że Jackson Elementary School in Salt Lake City zostanie oficjalnie nazwana na cześć Mary Jackson, a nie (jak kiedyś) na cześć prezydenta Andrew Jacksona[17]. Nagrody i odznaczenia
Publikacje
Przypisy
Linki zewnętrzne |
||||||||||||||||||||||||||
