Mewa orlica

Mewa orlica
	Ichthyaetus ichthyaetus
	(Pallas, 1773)
	; Osobnik dorosły w szacie godowej
	; Osobnik młodociany
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Rodzina	mewowate
Podrodzina	mewy
Rodzaj	Ichthyaetus
Gatunek	mewa orlica
Synonimy
	Larus ichthyaetus Pallas, 1773; Larus ichthyaëtus minor Schlegel, 1863; Misamichus pallasii Stephens, 1826;
	Larus ichthyaetus Pallas, 1773; Larus ichthyaëtus minor Schlegel, 1863; Misamichus pallasii Stephens, 1826;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; obszary lęgowe zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Mewa orlica, orlica^[4] (Ichthyaetus ichthyaetus) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1773 roku Peter Simon Pallas, nadając mu nazwę Larus ichthyaetus. Jako miejsce typowe wskazał Morze Kaspijskie^[2]^[5]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Ichthyaetus^[4]^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[6]^[7].

Zasięg występowania

Orlica gniazduje wyspowo w pasie od wybrzeży Morza Czarnego po Bałchasz i północno-zachodnią Mongolię. Być może gnieździ się również w północnych Chinach i Tybecie. Zimuje na wybrzeżach od wschodniej części Morza Śródziemnego poprzez Morze Czerwone, południową część Morza Kaspijskiego po północną część Oceanu Indyjskiego między Somalią a Mjanmą; ponadto w głębi lądu w południowo-środkowej Etiopii^[7].

Do Polski sporadycznie zalatuje – do 2021 roku stwierdzono ją na terenie kraju 212 razy, łącznie obserwowano 218 osobników^[8].

Morfologia

Wygląd: Wierzch ciała i skrzydeł popielaty, końcówki czarne z białymi „oczami”. Dziób z charakterystycznym czarnym paskiem w 3/4 długości. Końcówka pomarańczowa, nasada żółta. Nogi żółte, reszta ciała biała. W szacie godowej głowa czarna, z białą obwódką wokół czerwonego oka. W szacie spoczynkowej głowa brudnopopielata. Osobniki młodociane wierzch ciała mają w brązowy deseń, na końcu białego ogona szeroki czarny pas. Dziób szary z czarnym końcem, nogi szarocieliste.
Wymiary średnie

Długość ciała ok. 60–70 cm
Rozpiętość skrzydeł ok. 145–170 cm
Masa ciała ok. 0,9–2,0 kg

Ekologia i zachowanie

Biotop: Nagie wysepki i wybrzeża na brzegach słodkich i słonawych zbiorników śródlądowych (również wielkich jezior Azji Centralnej). Poza okresem lęgowym wybrzeża, głównie w ujściach wielkich rzek, porty oraz wysypiska śmieci.
Gniazdo: Często na gołej skale, czasem w niskiej roślinności. Tworzy kolonie liczące do 3 tysięcy par. Czasem lokalizuje je w pobliżu kolonii mew srebrzystych, lecz nigdy nie są to kolonie mieszane.

Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–czerwcu 2–3 jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres około 25 dni, głównie przez samicę.
Pożywienie: Wszystkożerna. W diecie przeważają kręgowce i bezkręgowce, zarówno wodne, jak i lądowe. Czasem odbiera zdobycz innym ptakom. W okresie chłodniejszej pogody dietę uzupełnia nasionami roślin. Nie gardzi odpadkami i padliną.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orlicę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, zawiera się w przedziale 125 000 – 1 100 000 osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[3].

W Polsce orlica objęta jest ścisłą ochroną gatunkową^[9].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Ichthyaetus ichthyaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Great Black-headed Gull Ichthyaetus ichthyaetus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2025-01-27]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Larus ichthyaetus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-09-06] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2024-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-27].
↑ P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs, t. 2 cz. 2, St. Petersburg 1773, s. 713 (łac.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, skimmers, skuas, auks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Great Black-headed Gull (Larus ichthyaetus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Ichthyaetus ichthyaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[avibase-2] D. Lepage: Great Black-headed Gull Ichthyaetus ichthyaetus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2025-01-27]. (ang.).

[iucn-3] BirdLife International, Larus ichthyaetus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-09-06] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2024-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-27].

[oryg-5] P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs, t. 2 cz. 2, St. Petersburg 1773, s. 713 (łac.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, skimmers, skuas, auks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-28]. (ang.).

[ibc-7] Great Black-headed Gull (Larus ichthyaetus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).

[kf2021-8] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.

[9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]