Share to:

 

Michał Dzierzgowski

Michał Dzierzgowski
Ilustracja
porucznik pilot obserwator porucznik pilot obserwator
Data i miejsce urodzenia

18 września 1902
Poznań

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

19191940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Armia Wielkopolska
Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

14 eskadra wywiadowcza,
VII Dywizjon Lotniczy,
8 eskadra wywiadowcza,
3 eskadra wywiadowcza,
IV Grupa Lotnicza,
1 pułk lotniczy,
3 pułk lotniczy

Główne wojny i bitwy

powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa kampania wrześniowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Obserwatora,
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Kawaler Orderu Gwiazdy Rumunii
Personel latający 14-ej eskadry wywiadowczej na lotnisku w Żodzinie, na froncie Litewsko-Białoruskim. Ostatni na prawo pchor. obs. Michał Dzierzgowski.

Michał Dzierzgowski (ur. 18 września 1902 w Poznaniu, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – doktor chemii, porucznik pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Edmunda i Marii z d. Grochowska[1]. Ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Jako gimnazjalista w 1918 wstąpił do Straży Obywatelskiej i walczył w czasie powstania wielkopolskiego[2]. 16 lutego 1919 r. wstąpił do WP, przyjęty został do kompanii lotniczej w Ławicy[2]. Ukończył kurs mechaników, Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych[3]. Otrzymał przydział do 14 eskadry wywiadowczej i w jej składzie walczył na froncie litewsko-białoruskim[2]. 17 kwietnia 1920 obserwator Michał Dzierzgowski z ppor. pil. Kazimierzem Ziembińskim w okolicy stacji kolejowej Sławiany, wykonując lot bojowy samolotem DFW C.V w celu zbombardowania rosyjskiego lotniska, zestrzelili nieprzyjacielskiego Nieuporta. Obs. Dzierzgowski na Froncie Litewsko–Białoruskim wykonał 9 lotów bojowych. Przeniesiony do VII dywizjonu lotniczego, następnie do 8 eskadry wywiadowczej walczącej na Froncie Wołyńskim. Później z 3 eskadrą wywiadowczą brał udział w walkach na Wileńszczyźnie.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. Po ukończeniu Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy (absolwent 9 klasy) został mianowany podporucznikiem i wcielony do IV dywizjonu lotniczego[4]. W sierpniu 1922 awansował do stopnia porucznika. W 1923 służył w stopniu porucznika (starszeństwo z dniem 1 marca 1921 i 2 lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych) w 1 pułku lotniczym[5]. Ukończył Szkołę Pilotów w Bydgoszczy[6] i Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu[2][7]. Po szkoleniach otrzymał przydział do 3 pułku lotniczego[2][8][9]. Od 1924 służył kolejno w 5 dywizjonie lotniczym, 15 eskadrze myśliwskiej i 33 eskadrze towarzyszącej. W roku 1925 ukończył kurs oficerów technicznych przy Centrali Badań Lotniczych w Warszawie. Od listopada 1926 jako oficer nadetatowy 3 p.lot. w Komendzie Portu Lotniczego w Dęblinie[2][10]. Następnie został przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa i przydzielony do Głównej Wojskowej Stacji Meteorologicznej[2][11]. Z dniem 30 września 1931 roku został przeniesiony w stan spoczynku[2]. Ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, uzyskując stopień doktora[1]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był w grupie oficerów pozostających w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII[12].

W sierpniu 1939 zmobilizowany[7] do 3 pułku lotniczego. Objął funkcję adiutanta dywizjonu szkolnego Bazy Lotniczej nr 3 w Poznaniu[3]. 17 września 1939 w czasie kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę, dostał się do niewoli radzieckiej w Byczkowcach. Osadzono go w Szepetówce, a następnie w obozie jenieckim w Kozielsku[7]. Ostatnie wiadomości od Michała Dzierzgowskiego z Kozielska rodzina otrzymała pocztą wiosną 1940. Między 3 a 5 kwietnia 1940[7] przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa bez numeru, poz. 70 z 2 kwietnia 1940[13][1]. Został zamordowany między 4 a 7 kwietnia 1940 przez funkcjonariuszy NKWD w lesie katyńskim i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[14][15]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[16][17]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943[18] pod numerem 2116[19][1] – dosł. określony jako Dzierzgowski Michael[20], zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 15 maja 1943[7]. Przy jego szczątkach znaleziono: kartę członkowską, dyplom doktorski, list i fotografie[21]. Po ekshumacji z dołu śmierci spoczął w Bratniej Mogile IV. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02116[22]. Na obu listach (AM i PCK) widnieje adnotacja, że posiadał również dyplom magistra filozofii[22][21][20]. Nazwisko Dierzgowskiego znajduje się na liście ofiar (pod nr 2116) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 133 i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 138 z 1943. Krewni do 1956 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

Życie prywatne

Żonaty z Anną z Niesiołowskich, miał syna Krzysztofa[1].

Awanse

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 127.
  2. a b c d e f g h Kolekcja VM ↓, s. 4.
  3. a b Hubert Kujawa, Księga Lotników Polskich, [b.r.], s. 160.
  4. Dziennik Personalny M.S.Wojsk., Nr 2, 18 lutego 1922, s. 117.
  5. a b Rocznik Oficerski, MSWojsk., 1923, s. 928, 947.
  6. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 40, 22 czerwca 1923, s. 421.
  7. a b c d e УБИТЫ В КАТЫНИ, 2015, s. 298.
  8. Księga Pamiątkowa 3 Pułku Lotniczego 1918 – 1928, Poznań 1928, s. 84.
  9. a b Rocznik Oficerski, MSWojsk., 1924, s. 854, 866.
  10. Dziennik Personalny M.S.Wojsk., Nr 50 z dn. 24.11.1926 r., [b.r.], s. 413.
  11. a b Rocznik Oficerski, MSWojsk., 1928, s. 543, 555.
  12. Rocznik Oficerski Rezerw, MSWojsk., 1933, s. 348, 994.
  13. Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 598.
  14. 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
  15. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
  16. Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  17. Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04] (pol.).
  18. Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2024-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06].
  19. Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-01-10].
  20. a b Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 224 [dostęp 2025-01-10] (niem.).
  21. a b Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (45 (331)), pbc.uw.edu.pl, 6 listopada 1948, s. 3 [dostęp 2025-01-10] (pol.).
  22. a b Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 215, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-01-10] (pol.).
  23. Dziennik Personalny M.S.Wojsk., Nr 41 z dn. 27.10.1922 r., 1922, s. 807.
  24. a b c Na podstawie zdjęcia
  25. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1, 1922, s. 94.
  26. Dziennik Personalny M.S.Wojsk., Nr 15 z dn. 11.11.1928 r., 1928, s. 437.
  27. Dziennik Rozkazów Wojskowych, Nr 97 z dn. 25.09.1924 r., 1924, s. 537.
  28. Kolekcja VM ↓, s. 3.
  29. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 80 [dostęp 2025-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  30. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  31. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2025-01-06] (pol.).
  32. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  33. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  34. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

http://www.muzeumkatynskie.pl/pl/9967/11387/szczegoly.html

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya