Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny (obraz Lucasa Cranacha starszego)

Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny

Autor	Lucas Cranach starszy
Data powstania	ok. 1516
Medium	olej na desce
Wymiary	67,5 × 47,3 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie

Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny, także Madonna z Dzieciątkiem, św. Katarzyną, św. Małgorzatą, św. Dorotą i św. Barbarą – powstały ok. 1516 obraz autorstwa niemieckiego malarza renesansowego Lucasa Cranacha starszego^[1].

Obraz najprawdopodobniej nie był częścią nastawy ołtarzowej, jak mogą sugerować jego rozmiary, ale osobnym dziełem przeznaczonym dla prywatnej adoracji. Temat dzieła został zaczerpnięty z legendy o św. Katarzynie z Aleksandrii^[2]. Mistyczne zaślubiny świętej są symbolem zjednoczenia z Chrystusem. Dokładne w szczegółach przedstawienie w swego rodzaju sielankowej formie, miało wywołać na oglądającym efekt ciepła i intymności. Oprócz znanej z innych dzieł średniowiecznych i renesansowych sceny artysta przedstawił trzy święte patronki: św. Barbarę, św. Dorotę i św. Małgorzatę. Tłem jest też szereg aniołów ponad namalowanym w ciemnych odcieniach wzgórzem. Wybór koloru i forma dużej czarnej powierzchni w tej części obrazu jest wynikiem zamalowania przedstawionej wcześniej kurtyny. Bogato zdobione stroje świętych kobiet miały nadać charakter zwyczajności, ziemskości wydarzenia^[3]. Maryja Panna trzyma w ręce kiść winogron – symbol eucharystii^[1].

Z warsztatu Cranacha wyszły inne przedstawienia tego tematu. Najbardziej zbliżonym do dzieła budapeszteńskiego jest obraz znajdujący się w Dessau datowany na rok 1516. Obraz, przechowywany obecnie w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie należał do wiedeńskiej kolekcji cesarskiej^[1], został podpisany przez autora w lewym dolnym rogu.