|
Olender (taniec)Olender (kurp. łolënder)[1] – polski taniec ludowy pochodzenia zachodnioeuropejskiego należący do tańców regionalnych Kurpi Zielonych[2]. CharakterystykaOlender jest szybkim tańcem (metrum 2/4) wykonywanym do muzyki bez przyśpiewek. Może go tańczyć dowolna liczba par[3] trzymających się w ujęciu dyszlowym[4]. Charakterystyczne ruchy to dwukrotne zamaszyste wymachiwanie rękami i akcentowane stąpnięcia nóg, po których pary wirują w kole. Kroki są wykonywane gładko i płynne[3], na dwa takty przypada tupnięcie nogą (tancerz prawą, a potem lewą nogą, a tancerka odwrotnie), na dwa następne takty obrót w lewo lub prawo[5] za pomocą 4 kroków z nogi na nogę[6]. HistoriaWedług jednej z teorii taniec przybył na Kurpie z osadnikami olęderskimi, który przeszli z Prus Wschodnich zapewne w XVIII wieku w celu zagospodarowania terenów zalewowych i podmokłych[3]. Są też opowieści o tym, że taniec trafił do Puszczy Zielonej przez rzemieślników sprowadzonych z Holandii przez królów polskich[7]. Ta teoria o pochodzeniu tańca zanotowana przez ks. Władysława Skierkowskiego w międzywojniu jest powtarzane współcześnie. Jest też opowieść o tym, że w Prusach, po lewej stronie rzeki Szkwy, znajdowały się wyręby zwane „holanderci”[8] lub wieś o takiej nazwie (później Hanlenderci)[9]. Stamtąd pochodzili bartnicy o nazwisku Olender, którzy w XVI wieku przybywali do Puszczy Zielonej, szerząc protestantyzm[8]. Mieli przynieść ze sobą taniec i upowszechnić go we wsiach na pograniczu, np. w Dąbrowach i Warmiaku[9]. Jednak na Kurpiach Zielonych, gdzie się tańczy olendra, znana jest tylko jedna wieś założona przez ludność olęderską (Karaska)[10], choć nazwisko Olender jest popularne w całym regionie[7][11]. Możliwe, że taniec olender trafił na Kurpie wraz z robotnikami sezonowymi wracającymi do domów z Niemiec w XIX wieku. Teorię tę potwierdza podobieństwo z tańcem lander (lendler)[3]. Taką samą melodię i podobne figury jak kurpiowski olender ma taniec tańczony przez Urzeczan[12]. Podobny taniec, ale z nieco wolniejszą melodią, tańczą też Wilamowianie, potomkowie osadników z Flandrii, Belgii i Holandii[1]. Olendra grano i tańczono na Kurpiach Zielonych podczas wiejskich zabaw i wesel. Jest to jeden z najpopularniejszych tańców w tym regionie[3][6], jednocześnie najprostszych[13]. Przypisy
Linki zewnętrzne |
