Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Żółkwi

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Żółkwi – polska szkoła z siedzibą w Żółkwi w okresie II Rzeczypospolitej, od 1938 o statusie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego.

Pierwotnie w okresie zaboru austriackiego postanowieniem z 17 lipca 1908 zostało powołane C. K. Państwowe Gimnazjum klasyczne z polskim językiem wykładowym w Żółkwi^[1][2]. Uroczyste otwarcie szkoły miało miejsce 19 września 1908^[1]. Od początku istnienia szkołę ulokowano w parterowym skrzydle klasztoru oo. Dominikanów^[1]. Od 1 września 1908 istniała jedna klasa, w kolejnych latach wprowadzano kolejne, wskutek czego w roku szkolnym 1913/1914 działało osiem klas w 13 oddziałach^[1][2].

Dla uczniów gimnazjum działały w mieście trzy bursy: jedna polska (TSL im. Bartosza Głowackiego) i dwie ruskie^[1]. W 1912 zatwierdzono wybór św. Stanisława Biskupa na patrona Gimnazjum^[1]. Przed 1914 planowano budową nowego gmachu dla szkoły, jednak zamiarom przeszkodził wybuch I wojny światowej^[1].

W roku szkolnym 1914/1915 oraz 1918/1919 szkoła była nieczynna z uwagi na działania wojenne^[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości władze II Rzeczypospolitej nadały Gimnazjum patronat „Hetmana Stanisława Żółkiewskiego”^[2]. Gimnazjum działało w type humanistycznym^[2]. Szkoła mieściła się we własnym budynku, położonym w rynku na zamku królewskim w Żółkwi^{[2][3][4][5][6]}. W 1926 w gimnazjum prowadzono osiem klas w 9 oddziałach, w których uczyło się 323 uczniów płci męskiej oraz osiem uczennic^[2].

Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „Państwowe Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Żółkwi” zostało przekształcone w „Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Żółkwi” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter koedukacyjny, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym łączonym z przyrodniczym^[7].

• Kazimierz Eljasz (1 IX 1908 – VI 1915, IX 1915 –)^[8][2]
• dr Stanisław Czerski (1915 –, tymczasowy kierownik)^[9][2]
• Henryk Krzyżanowski (1921 –)^[10][2]
• Michał Radomski (– 30 XI 1931)^[11][12]
• Aleksander Hauser (1931 –)^[13]

• Stanisław Bietkowski
• Benedykt Halicz
• Leon Schnür-Pepłowski
• Stanisław Umański

Absolwenci

• Józef Bryk
• Tadeusz Danilewicz – oficer (1913)
• Jan Dobrzański – psycholog (1922)
• Henryk Gruber – urzędnik (1916)
• Jan Lachowicz – generał (1916)
• Adam Studziński – duchowny rzymskokatolicki
• Eugeniusz Tomaszewski – duchowny rzymskokatolicki

Uczniowie

• Feliks Bednarski – duchowny rzymskokatolicki, dominikanin

• Sprawozdania szkolne gimnazjum zdigitalizowane i opublikowane w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej
• Sprawozdanie szkolne gimnazjum za rok 1928/1929 zdigitalizowane i opublikowane w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej