Parafia Świętych Kosmy i Damiana w Bartnem

Parafia Świętych Kosmy i Damiana

Cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Siedziba	Bartne
Adres	Bartne 23 38-307 Sękowa
Data powołania	XVII w.; 1928; 1958 (reaktywacja)
Data zamknięcia	1947
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	przemysko-gorlicka
Dekanat	Gorlice
Cerkiew	Świętych Kosmy i Damiana
Filie	• cerkiew św. Dymitra w Bodakach • cerkiew Opieki Matki Bożej w Wołowcu
Proboszcz	ks. lek. wet. i mgr teologii prot. Mirosław Cidyło
Wezwanie	Świętych Kosmy i Damiana
Wspomnienie liturgiczne	1/14 listopada
Położenie na mapie gminy Sękowa Bartne, cerkiew parafialna
Położenie na mapie Polski Bartne, cerkiew parafialna
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bartne, cerkiew parafialna
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Bartne, cerkiew parafialna
49°33′44,2″N 21°20′10,6″E/49,562278 21,336278
Multimedia w Wikimedia Commons

Parafia Świętych Kosmy i Damiana – parafia prawosławna w Bartnem, w dekanacie Gorlice diecezji przemysko-gorlickiej.

Na terenie parafii funkcjonują 3 cerkwie:

• cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Bartnem – parafialna
• cerkiew św. Dymitra w Bodakach – filialna
• cerkiew Opieki Matki Bożej w Wołowcu – filialna

W obrębie parafii, w Rozstajnem znajduje się kapliczka pod wezwaniem Świętych Męczenników Pawła i Joanny.

Pierwsze pisemne wzmianki o Bartnem pochodzą z XVI w. Prawosławna ludność wsi należała wówczas do parafii w Ropicy Ruskiej. Miejscowa parafia prawosławna powstała w XVII w. W I połowie XVIII w. przyjęła unię.

Nabożeństwa prawosławne w Bartnem wznowiono podczas I wojny światowej; były one celebrowane przez kapelana wojsk carskich dla stacjonującego tam pułku Kozaków Dońskich. Po wojnie pierwszą liturgię sprawowano 18 marca 1928, co miało związek ze schizmą tylawską i reaktywacją w Bartnem parafii prawosławnej. Jeszcze we wrześniu tego roku rozpoczęto budowę cerkwi pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana, którą ukończono po 2 miesiącach (konsekracja miała miejsce 14 listopada, w święto patronów). W latach 1938–1942 w Bartnem działał skit ławry Poczajowskiej.

Po rozpoczęciu wysiedleń ludności łemkowskiej w ramach akcji „Wisła” (1947), parafia przestała funkcjonować. W opustoszałej cerkwi urządzono owczarnię. W związku z powrotem części wysiedlonej ludności, w 1958 parafię reaktywowano. W latach 1968–1969 dokonano gruntownego remontu cerkwi parafialnej, a w 1996 zbudowano nową plebanię.

Murowana kapliczka w Rozstajnem została zbudowana w 1928, w czasie tzw. schizmy tylawskiej. W latach 1947–2003 obiekt nie był użytkowany. Obecnie pod wezwaniem Świętych Męczenników Pawła i Joanny. Nabożeństwo jest odprawiane raz w roku, w drugą sobotę czerwca^[1].

Bartne, Wołowiec, Bodaki, Rozstajne, Sękowa

• 1928–1929 – ks. Onufry Sapieha
• 1929–1930 – ks. Michał Bałyk
• 1930–1931 – ks. Jan Patronik
• 1931–1933 – ks. Andronik Łaszuk
• 1933–1934 – ks. Stefan Paszkiewicz
• 1934–1935 – ks. Teodor Waniga
• 1935–1937 – ks. Michał Bałyk
• 1938 – o. ihumen Michał (Chrapowicki)
• 1938–1943 – hieromnich Symeon (Marczuk)
• 1943–1947 – ks. Jan Lewiarz^[2]
• 1947–1957 – parafia nie funkcjonuje
• 1958–1960 – vacat
• 1961–1962 – ks. Mikołaj Czurak
• 1962–1967 – ks. Teodor Wasiluk
• 1968–1976 – ks. Mikołaj Bańkowski
• 1976–1984 – ks. Paweł Bereźniak
• 1984–1986 – ks. Anatol Siegień^[3]
• 1986–1991 – ks. Anatol Fiedoruk
• 1991 – ks. Paweł Siwiec
• 1991–2005 – ks. Jerzy Kulik
• 2005–2007 – ks. Andrzej Kwoka
• od 2007– ks. Mirosław Cidyło

• 
  Cerkiew św. Dymitra w Bodakach
• 
  Cerkiew Opieki Matki Bożej w Wołowcu
• 
  Kapliczka Świętych Męczenników
  Pawła i Joanny w Rozstajnem

• Parafia Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Zimnej Wodzie
• Męczennicy chełmscy i podlascy

• Kalendarz Prawosławny 2016, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, s. 189
• Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012
• Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, nr 4 (377), rok 2021, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 02039-4499, ss. 16–18.

• Sercu bliski Beskid Niski, Bartne – cerkiew prawosławna