Pirx (planeta)

Pirx

BD +14 4559 b
Artystyczna wizualizacja widoku na planetę Pirx z powierzchni jej hipotetycznego księżyca.
Odkrywca	Andrzej Niedzielski, Grzegorz Nowak, Monika Adamów i Aleksander Wolszczan[1]
Data odkrycia	2009
Sposób odkrycia	pomiar zmian prędkości radialnej
Charakterystyka orbity (J2000)
Ciało centralne	Solaris
Półoś wielka	0,777 au[1][2]
Mimośród	0,29 ± 0,03[1][2]
Okres orbitalny	268,94 ± 0,99[1][2]
Czas przejścia przez perycentrum	2 453 294,21 ± 6,35 JD[1][2]
Charakterystyka fizyczna
Masa minimalna (M·sin i)	1,23[3] MJ
Promień	1,04[3] RJ

Pirx^[4] (BD +14 4559 b) – planeta pozasłoneczna krążąca wokół gwiazdy Solaris w gwiazdozbiorze Pegaza, odległej o około 160 lat świetlnych od Słońca.

Egzoplaneta została odkryta dzięki pomiarom prędkości radialnej, poprzez obserwację przesunięć Dopplera w widmie gwiazdy macierzystej^[1].

Jest to gazowy olbrzym podobny rozmiarami do Jowisza, który obiega swoją gwiazdę po ekscentrycznej orbicie w średniej odległości 0,77 au, podobnej do odległości Wenus od Słońca. Krąży w obrębie ekosfery układu. Istnieją przesłanki, że w układzie znajduje się także druga, dalsza planeta^[1][3].

Planeta ma nazwę własną Pirx, wywodzącą się z twórczości Stanisława Lema. Pirx jest pilotem kosmicznym, tytułowym bohaterem zbioru opowiadań pt. Opowieści o pilocie Pirxie. Nazwa została wyłoniona w konkursie zorganizowanym w 2019 roku przez Międzynarodową Unię Astronomiczną w ramach stulecia istnienia tej organizacji. Sto państw zyskało prawo nazwania gwiazd i okrążających je planet. Uczestnicy z Polski mogli wybrać nazwę dla tej planety. Wybrane nazwy miały być powiązane tematycznie i związane z Polską^[3][5]. Spośród nadesłanych propozycji zostało wybranych siedem par nazw (dla gwiazdy i planety), z których w głosowaniu internetowym najwięcej głosów otrzymały Geralt i Ciri, imiona postaci z twórczości Andrzeja Sapkowskiego, ale Międzynarodowa Unia Astronomiczna przyjęła parę, która otrzymała drugi z kolei wynik – Solaris i Pirx^[4].

• Pirx (planeta) w bazie SIMBAD (ang.)