|
Polacy w Republice Serbskiej
     Polacy w Republice Serbskiej (serb. Пољаци у Републици Српској) – mniejszość narodowa w Republice Serbskiej. Mniejszość narodowaPoczątki mniejszości polskiej na terenie obecnej Republiki Serbskiej sięgają 1895, kiedy przybyli tu pierwsi emigranci z Galicji i Bukowiny[1]. Osiedli się oni i mieszkali na terenie Bośni. Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 Jugosławię opuściło łącznie około 18 tysięcy polskich osadników[2]. Pozostało około półtora tysiąca w okolicach Banja Luki, Gradiški oraz Prnjavora[1]. Większość reemigrantów osiedliło się na Dolnym Śląsku w okolicach Bolesławca[2]. Mieszkający na terenie Republiki Serbskiej są potomkami Polaków w trzecim lub czwartym pokoleniu. Według spisu ludności z 2013 w Republice Serbskiej na 1 170 342 mieszkańców mieszkało 186 Polaków (91 mężczyzn i 95 kobiet)[3]. Najwięcej mieszkało w: Banja Luce 35 osób, Gradišce 38 osób, Laktasi 16 osób, Prnjavorze 64 osoby. W innych miejscowościach takich jak: Bijeljina, Derventa, Doboj, Zvornik, Oštra Luka, Prijedor, Srebrenica, Foča, Celinac i Srbac mieszkało od 1 do 9 osób pochodzenia polskiego[3]. Prawa mniejszości narodowejZgodnie z Konstytucją z 2006 mniejszości narodowe w Republice Serbskiej zgodnie z art. 14 mają prawo do pełnego równouprawnienia i poszanowania tożsamości etnicznej (w zakresie kultury, kształcenia, informacji i stosowania języka w urzędach w mowie i piśmie) oraz indywidualnymi (art. 75 i 76)[4]. Konstytucja zabrania przymusowej asymilacji, gwarantując prawo do wyrażania, ochrony i rozwijania swojej odrębności etnicznej, kulturowej i religijnej. Mniejszości narodowych mogą w miejscach publicznych używać swoich symboli, a także języka[4]. W zależności od liczebności populacji w danym regionie jest możliwe używanie własnego języka w urzędach, organizacjach i innych jednostkach samorządowych. Przedstawiciele mniejszości mogą zakładać stowarzyszeń o charakterze oświatowym i kulturalnym, jeśli są one dobrowolnie finansowane[4]. Nauka języka serbskiego jest obowiązkowa. Zgodnie z Ustawą o podstawach systemu kształcenia i wychowania z 2004 oraz Ustawą o samorządzie lokalnym możliwe jest zorganizowanie nauki w języku mniejszości, pod warunkiem że będzie co najmniej 15 uczniów[4]. StowarzyszeniaMniejszości narodowe na poziomie centralnym reprezentuje Rada ds. mniejszości narodowych (Savet za nacjonalne manjine Zaštitnika građana)[4]. W 2003 powstało Stowarzyszenie Mniejszości Narodowych Republiki Serbskiej[5]. Należy do niego 11 stowarzyszeń mniejszości narodowych: czeskiej, włoskiej, żydowskiej, węgierskiej, macedońskiej, niemieckiej, polskiej, romskiej, słowackiej, słoweńskiej i ukraińskiej. W Republice Serbskiej funkcjonują 3 stowarzyszenia Polonijne: w Banja Luce, Prnjavorze, Gradiszce[6]:
Szkoła Języka Polskiego i KulturyW 2011 rozpoczęła działalność Szkoła Języka Polskiego i Kultury Polskiej[11]. Zajęcia odbywały się dwa razy w tygodni, wieczorem w siedzibie Związku Mniejszości Narodowych Republiki Serbskiej w Banja Luce[11]. W kursie mogli uczestniczyć wszyscy zainteresowani, którzy wnieśli ustalona opłatę[11]. Imprezy cykliczneOrganizacje polonijne organizują kilka razy w roku cykliczne imprezy kulturalne. We wsi Čelinovac w gminie Gradiška jest organizowany od 2010 przez Stowarzyszenie Polaków i Przyjaciół „MAK” festiwal pierogów „Pirogijada”[1][12]. W Prnjavorze od 2009[13] jest organizowany festiwal mniejszości narodowych „Mała Europa”[2]. Zobacz też
Przypisy
|
