Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach

Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach

Państwo	Polska
Miejscowość	Chrzowice
Miejsce	droga nr 45
Data budowy	1949
Data likwidacji	2022
Położenie na mapie gminy Prószków Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach
Położenie na mapie Polski Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach
Położenie na mapie województwa opolskiego Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach
Położenie na mapie powiatu opolskiego Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach
50°37′05,9″N 17°55′29,2″E/50,618306 17,924778
Multimedia w Wikimedia Commons

Pomnik ku czci Armii Czerwonej w Chrzowicach – pomnik, który znajdował się w Chrzowicach w województwie opolskim przy drodze krajowej 45.

Pomnik został wzniesiony w 1949 r. przez Powiatowy Komitet Budowy Pomnika. Był zlokalizowany na cmentarzu, na którym pochowano ok. 620 żołnierzy z 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej. Szczątki poległych czerwonoarmistów zostały ekshumowane w latach 80. XX wieku na cmentarz wojenny Armii Czerwonej w Kędzierzynie-Koźlu. Na terenie miejscowości pozostał pomnik i ogrodzona dawna kwatera^[1].

Pomnik miał postać obelisku o wysokości 5 metrów z umieszczoną na nim pięcioramienną gwiazdą Armii Czerwonej oraz tablicą w języku polskim i rosyjskim o treści: „Wieczna chwała bohaterom Armii Radzieckiej poległym za wolność narodów w 1945 r.”^[2]

23 marca 2022 r. nastąpił demontaż pomnika. Odbyło się to z inicjatywy władz lokalnych, które odpowiedziały na apel prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Karola Nawrockiego o dekomunizację przestrzeni publicznej w Polsce. Podczas briefingu prasowego IPN, z udziałem wojewody opolskiego Sławomira Kłosowskiego, burmistrza Prószkowa Krzysztofa Cebuli oraz dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adama Siwka, pomnik został zdemontowany^[3].

11 maja 2022 r. na miejscu zdemontowanego pomnika odsłonięto monument upamiętniający ofiary II wojny światowej. Ma postać dwóch krzyży (katolickiego i prawosławnego) oraz umieszczonej pomiędzy nimi płyty, na której znajduje się napis: „Pamięci mieszkańców gminy Prószków, którzy zginęli i zostali zamordowani podczas walk w styczniu 1945 r. oraz wszystkich ofiar zbrodniczych ideologii: niemieckiego nazizmu i sowieckiego komunizmu. Sojusz tych totalitaryzmów doprowadził do wybuchu II wojny światowej wraz z bezmiarem cierpienia, zniszczeń i śmierci. Gmina Prószków Instytut Pamięci Narodowej”^[4].

• Elżbieta Hornowa (red.), By pamięć trwała wiecznie : miejsca walk i męczeństwa radzieckich żołnierzy i robotników przymusowych na Opolszczyźnie 1941-1945, Opole: Wojewódzki Ośrodek Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej, 1977, OCLC 4569271 . Brak numerów stron w książce
• Dominika Czarnecka: „Pomniki wdzięczności” Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2015, s. 404. ISBN 978-83-7629-777-4. OCLC 1062341968.

• Demontaż pomnika Armii Czerwonej – briefing prasowy w sprawie dekomunizacji przestrzeni publicznej, dostęp 2022-04-12