|
Powiat augustowski
 Powiat augustowski – powiat w Polsce (województwo podlaskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Augustów. W skład powiatu wchodzą[2]:
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] powiat zamieszkiwało 58 068 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 57 908 osób[4]. PołożeniePowiat augustowski położony jest w północno-wschodniej Polsce w północnej części woj. podlaskiego. Od północy graniczy z powiatami suwalskim i sejneńskim. Od wschodu przebiega granica państwowa z Białorusią. Od południa sąsiaduje z powiatami sokólskim, monieckim i grajewskim, zaś od zachodu – z ełckim (woj. warmińsko-mazurskie). Powiat augustowski jest jednym z trzech powiatów polskiej części Suwalszczyzny (wraz z suwalskim i sejneńskim). Pod względem fizykogeograficznym największa część powiatu leży na obszarze Równiny Augustowskiej, południowa część obejmuje fragment Wzgórz Sokólskich i Kotliny Biebrzańskiej, zaś zachodnia – Pojezierza Ełckiego. W okolicy wsi Rudawka przy śluzie Kurzyniec działa sezonowo polsko-białoruskie osobowe przejście graniczne (od 1.05 do 1.10 w godz.7:00-19:00)[5]. SymboleZgodnie ze statutem powiat posiada herb, flagę i sztandar[6]. Herb i flagę ustanowiono w 2001 r., zaś sztandar – w 2008[7]. Tarcza trójdzielna z falą srebrną z lewa w skos. FlagaFlaga trójdzielna z pasem srebrnym z lewa w skos. Symbolika
DemografiaW II RzeczypospolitejWedług spisu powszechnego z 1921 roku, powiat w ówczesnych granicach zamieszkiwało 62384 osób, w tym 58896 (94,4%) Polaków, 2789 (4,5%) Żydów, 531 (0,9%) Rosjan, 92 (0,1%) Białorusinów, 42 (0,1%) Niemców, 11 Litwinów, 4 Rusinów, 1 Czech, 1 Estończyk i 17 osób nieznanej narodowości[8]. WspółcześnieLiczba ludności (dane z 30 czerwca 2012):
W 2010 r. powiat zajmował pod względem liczby ludności 202 miejsce[9].
Stopa bezrobociaW listopadzie 2021 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 2049 osób, a stopa bezrobocia wynosiła 9,2%[11]. ReligiaWedług spisu powszechnego z 1921 roku, 56400 (90,4%) mieszkańców powiatu w ówczesnych granicach wyznawało rzymski katolicyzm, 4036 (6,5%) judaizm, 932 (1,5%) było staroobrzędowcami, 683 (1,1%) prawosławnymi, 289 (0,5%) protestantami, 23 grekokatolikami. 4 osoby zadeklarowały brak wyznania, a w przypadku 17 osób nie ustalono go[8]. Podział administracyjny
Gmina Płaska, której 82% powierzchni zajmują lasy, ma najniższą gęstość zaludnienia (ok. 7 os./km²) wśród wszystkich gmin w Polsce[13]. Najwięcej mieszkańców w pow. augustowskim ma gmina miejska Augustów, a wśród gmin wiejskich – gmina wiejska Augustów, najmniej – gmina Płaska. Największa jest gmina Płaska, najmniejsza – gmina miejska Augustów.
Wartości procentowe w tabelach odnoszą się do powierzchni lub liczby ludności całego powiatu. Transport     Powiat augustowski położony jest na szlaku komunikacyjnym, prowadzącym do państw bałtyckich (Litwa, Łotwa, Estonia), północnej Rosji oraz Finlandii. Szlak obejmuje zarówno połączenie drogowe (Via Baltica[14]), jak i kolejowe (Rail Baltica). Transport drogowyDługość dróg w pow. augustowskim w 2007[15]:
W 2010 na terenie powiatu zarejestrowane były 35 402 pojazdy samochodowe[16]. Drogi międzynarodowe, krajowe i wojewódzkie
Drogi krajowe w pow. augustowskim podlegają pod Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Białymstoku (rejony: Augustów i Suwałki)[17], zaś drogi wojewódzkie – pod Podlaski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Białymstoku[18]. Obwodnica Augustowa – fragment drogi krajowej nr 8 (odcinek jednojezdniowy) oraz drogi ekspresowej nr 61 (odcinek dwujezdniowy). Obwodnica na odcinku S61 ma długość 12,7 km,odcinek drogi ekspresowej S61 od węzła Raczki do węzła Lotnisko (Suwałki Południe). Natężenie ruchuŚredni dobowy ruch pojazdów silnikowych na drogach krajowych i wojewódzkich w powiecie augustowskim zmierzony przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w 2010[19][20]. Największe natężenie ruchu zanotowano w granicach Augustowa oraz na drogach krajowych nr 8 i 61.
Drogi powiatoweDrogi powiatowe i ulice powiatowe znajdujące się pod nadzorem Powiatowego Zarządu Dróg w Augustowie[21]:
Ponadto w ciągu dróg powiatowych zamiejskich i miejskich znajdują się 34 mosty o łącznej długości 581,75 m[22]. Komunikacja autobusowa i miejskaPołączenia autobusowe powiatu obsługuje głównie przedsiębiorstwo PKS Suwałki. Oprócz niego działają także przewoźnicy: PKS Białystok, PPKS Łomża, PKS Polonus, Veolia Transport Mazury. Autobusy kursują bezpośrednio do miast takich jak: Białystok, Ełk, Grajewo, Kraków, Łomża, Olecko, Olsztyn, Sejny, Suwałki, Warszawa, Węgorzewo, Wrocław[23]. W stolicy powiatu, Augustowie, działa od 1959 komunikacja miejska. 6 linii o łącznej długości 54 km obsługiwanych jest przez autobusy Zakładu Komunikacji Miejskiej[24]. W Augustowie funkcjonuje też kilka firm taksówkarskich[25]. Transport kolejowy Linia kolejowa nr 40Przez teren powiatu przebiega odcinek linii kolejowej nr 40 Sokółka-Suwałki (kilometraż: 45,2–87,8 km), o długości 42,6 km. Jest to linia jednotorowa, niezelektryfikowana, o znaczeniu państwowym. Maksymalna szybkość jazdy pociągów wynosi 90 km/h[15]. W granicach powiatu funkcjonują 2 stacje: Jastrzębna, Augustów (główna stacja powiatu), oraz 5 przystanków: Ostrowie Biebrzańskie, Balinka, Augustów Port, Blizna, Szczepki. Linia zarządzana jest przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Pociągi pasażerskie i autobusy szynowe, obsługiwane przez PKP Intercity oraz Przewozy Regionalne, kursują bezpośrednio do Białegostoku, Suwałk, Szostakowa (na Litwie) i Warszawy[26]. Jeden z wariantów modernizacji międzynarodowej trasy kolejowej E75 (Rail Baltica) zakłada włączenie w nią linii kolejowej nr 40[27]. Wigierska Kolej WąskotorowaW północnej części powiatu przy jeziorze Wigry biegnie fragment Wigierskiej Kolei Wąskotorowej (ok. 6,5 km[28]). Kolej wąskotorowa o szerokości toru 600 mm została zbudowana w 1916 w czasie okupacji niemieckiej w celu dostarczania drewna z wyrębów do tartaku w Płocicznie. Przewozy drewna zakończono w 1989. Od 2001 wyremontowana kolejka wykorzystywana jest do przejazdów turystycznych (od maja do września kursy regularne, pozostała część roku – na zamówienie[29]). Transport wodny W pow. augustowskim leży cały polski odcinek Kanału Augustowskiego (82 km i 3,5 km w strefie granicznej[30]), wybudowanego w latach 1824–1839. Kanał łączy rzeki Biebrza i Niemen. Na system kanału składają się sztuczne przekopy, uregulowane koryta rzek (Czarna Hańcza, Netta) oraz jeziora (m.in. Necko, Jezioro Białe Augustowskie, Jezioro Studzieniczne). Na terenie Polski znajduje się 14 śluz, zaś przez jedną przebiega granica z Białorusią. Odbudowa białoruskiej części kanału na początku XXI w. przywróciła możliwość dotarcia nim do Niemna. Współcześnie na kanale odbywa się głównie ruch turystyczny (spływy kajakowe, rejsy wycieczkowe). Do lat 90. XX w. wykorzystywany był do spławu drewna pozyskiwanego w Puszczy Augustowskiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych kanał ma klasę Ia (droga wodna o znaczeniu regionalnym, maks. długość statków z napędem i barek – 24 m, maks. szerokość – 3,5 m, maks. zanurzenie – 1 m)[31]. Kanał Augustowski oraz rzeki: Czarna Hańcza, Netta i Rospuda administrowane są przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie (Nadzór Wodny w Augustowie)[30][32]. Ochrona przyrody
(*) Obszary poszczególnych form ochrony mogą się pokrywać, zatem powierzchnia rodzajów nie sumuje się. Na terenie powiatu augustowskiego położone są częściowo lub w całości poniższe formy ochrony przyrody[33]. Obszary chronionego krajobrazu:
Ponadto zarejestrowanych jest 16 użytków ekologicznych i ponad 70 pomników przyrody. Prawem międzynarodowym chronione są:
Starostowie
Zobacz teżPrzypisy
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
