Przełom Bardzki

Przełom Bardzki lub Przełom Nysy Kłodzkiej – przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie w Polsce.

Przełom Nysy Kłodzkiej położony jest w Sudetach Środkowych, w Górach Bardzkich, w województwie dolnośląskim, w okolicach Barda, między ujściem Ścinawki w Ścinawicy a Przyłękiem^[1].

Przełom ma charakter antecedentny, jest jednym z najpiękniejszych i największych przełomów na Nysie Kłodzkiej o długości 15,0 km, ciągnie się od ujścia Ścinawki do wylotu doliny położonej na linii Sudeckiego uskoku brzeżnego w Janowcu, pomiędzy Bardem a Przyłękiem^[1]. Przełom tworzy malowniczą, bardzo krętą dolinę, położoną na wysokości około 255 m n.p.m., w której Nysa Kłodzka tworzy pięć wielkich meandrów, wyciętych w skałach tworzących strukturę bardzką. W wielu miejscach rzeka podcina zbocza, odsłaniając skalne ściany tworząc ciągi stromych skarp skalnych^[1]. Obecnie Nysa Kłodzka na odcinku przełomu swoimi szerokimi zakolami przypomina raczej rzekę nizinną niż górską.

Przełom powstał środkowym i górnym pliocenie^[1]. W trakcie powolnego procesu wypiętrzania się górotworu w poprzek płynącej wcześniej rzeki. Rzeka meandrując przecinała się przez Góry Bardzkie. Przez długi okres rzeka stopniowo wcinała się korytem w wypiętrzoną powierzchnię zrównania mioceńskiego, tworząc dolinę o głębokości około 150 m.^[1] W okresie zlodowacenia środkowopolskiego w plejstocenie, lądolód przez Przełom Bardzki przedostał się w głąb Kotliny Kłodzkiej. Po ustąpieniu lodowca rzeka ponownie wycięła w osadach czwartorzędowych swoje koryto^[1].

• Przełom Bardzki najlepiej prezentuje się z góry Kalwaria – na północno-zachodnim zboczu Kalwarii znajduje się strome osuwisko powstałe w wyniku obrywu mas skalnych spowodowanego działalnością rzeki^[1]. 24 sierpnia 1598 wezbrana rzeka podmyła górę, której skały oberwały się i przegrodziły koryto rzeki, powodując zalanie Barda^[1].
• Latem organizowane są spływy pontonami Przełomem Bardzkim.
• W przeszłości przełom nosił nazwę: Neisse-Durchbruch^[1].
• Nysa Kłodzka jest starsza niż Góry Bardzkie.

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.