Płazy ogoniaste

Płazy ogoniaste
	Caudata
	Fischer von Waldheim, 1813
	; Salamandra plamista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Synonimy
	Urodela Latreille, 1825;
	Urodela Latreille, 1825;
Podrzędy
	Cryptobranchoidea; Salamandroidea; Sirenoidea;
	Cryptobranchoidea; Salamandroidea; Sirenoidea;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Płazy ogoniaste (Caudata) − rząd płazów o pokroju ciała przypominającym nieco wygląd jaszczurki. Do rzędu tego zalicza się m.in. traszki i salamandry.

Szkielet

Płazy ogoniaste posiadają dobrze wykształcone kończyny, prawie jednakowej długości. U niektórych gatunków, np. u syrenowatych nie ma kończyn tylnych. Kończyny przednie mają 4 lub 3 palce, a tylne przeważnie 5. Kręgi o trzonach dwuwklęsłych lub tyłowklęsłych. Mostek jest prymitywny i słabo wykształcony; posiada dużą liczbę elementów chrzęstnych. Nie występują obojczyki. Kości łokciowa i promieniowa oraz piszczelowa i strzałkowa nie są zrośnięte, w przeciwieństwie do kości płazów bezogonowych.

Oddychanie

Narządami oddechowymi płazów ogoniastych są płuca, skóra, jama gębowo-gardzielowa oraz skrzela. Niektóre z tych płazów, np. Proteidae i Sirenidae przez całe życie zachowują skrzela zewnętrzne lub wewnętrzne, mimo że posiadają płuca. Gatunki pozbawione płuc i skrzeli oddychają przez skórę i nabłonek jamy gębowo-gardzielowej.

Rozmnażanie

U większości gatunków zapłodnienie jest wewnętrzne, nie występują jednak narządy kopulacyjne. Samce w czasie toków składają spermatofory, które następnie podejmowane są przez samice, a uwolnione z nich plemniki zapładniają jaja w jajowodach. Większość jest jajorodna, ale niektóre gatunki rodzą larwy (np. salamandra plamista) lub przeobrażone młode (np. salamandra czarna). Kijanki w stadium maksymalnego rozwoju przypominają wyglądem formy dorosłe (różnią się obecnością skrzeli zewnętrznych). U wielu gatunków występuje neotenia.

Występowanie

Płazy ogoniaste występują głównie na półkuli północnej w klimacie umiarkowanym. Spotyka się je również w południowo-wschodniej Azji, w północnej Afryce i Ameryce Środkowej oraz na północy Ameryki Południowej. Nie występują w Australii, Archipelagu Indo-Australijskim i znacznej części Ameryki Południowej.

Systematyka

W obrębie tego rzędu wyróżnia się 3 podrzędy, które dzieli się na rodziny^[2]:

Cryptobranchoidea
- Cryptobranchidae Fitzinger, 1826 − skrytoskrzelne
- Hynobiidae Cope, 1859 (1856) − kątozębne
Salamandroidea
- Proteidae Bonaparte, 1831 − odmieńcowate
- Amphiumidae J.E. Gray, 1825 − amfiumowate
- Salamandridae Goldfuss, 1820 − salamandrowate
- Rhyacotritonidae Tihen, 1958
- Ambystomatidae J.E. Gray, 1850 − ambystomowate
- Plethodontidae J.E. Gray, 1850 − bezpłucnikowate
Sirenoidea
- Sirenidae J.E. Gray, 1825 − syrenowate

Przypisy

↑ G. Fischer von Waldheim: Zoognosia. Tabulis Synopticis Illustrata, in Usum Prælectionum Academiæ Imperialis Medico-Chirurgicæ Mosquensis Edita. Wyd. 3. Cz. 1. Mosquae: Nicolai Sergeidis Vsevolozsky, 1813, s. 58. (łac.).
↑ D. Frost: Caudata Fischer von Waldheim, 1813. [w:] Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2020-09-03]. (ang.).

Bibliografia

Rząd:Płazy ogoniaste Urodela (Caudata) w: W.Zamachowski, A.Zyśk Strunowce Chordata, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1997, ISBN 83-86841-92-3

[Fischer-1] G. Fischer von Waldheim: Zoognosia. Tabulis Synopticis Illustrata, in Usum Prælectionum Academiæ Imperialis Medico-Chirurgicæ Mosquensis Edita. Wyd. 3. Cz. 1. Mosquae: Nicolai Sergeidis Vsevolozsky, 1813, s. 58. (łac.).

[asw-2] D. Frost: Caudata Fischer von Waldheim, 1813. [w:] Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2020-09-03]. (ang.).

[1]

[2]