|
SM U-A
SM U-A – niemiecki okręt podwodny z okresu I wojny światowej, jedna z budowanych dla Norwegii jednostek typu A. Zwodowany jako A-5 9 maja 1914 roku w stoczni Germaniawerft w Kilonii, został zarekwirowany przez Kaiserliche Marine i przyjęty do służby w sierpniu 1914 roku. Początkowo używany bojowo, od 1916 roku pływał jako okręt szkolny. SM U-A został poddany 24 listopada 1918 roku w wyniku podpisania rozejmu w Compiègne, a następnie trafił do Francji. Okręt został zezłomowany w latach 1920–1921. Projekt i budowaOkręty podwodne typu A zostały zamówione przez rząd Norwegii w Niemczech po pozyskaniu z tego kraju pierwszego okrętu podwodnego, którym był „Kobben”[1]. Norwegowie byli bardzo zadowoleni z parametrów tej zbudowanej w 1909 roku jednostki i już w listopadzie 1910 roku wystosowali zapytania ofertowe skierowane do niemieckich stoczni w celu pozyskania kolejnych okrętów[1]. Najlepszy z punktu widzenia zamawiającego projekt przygotowała stocznia Germaniawerft, który był powiększoną i silniej uzbrojoną wersją zbudowanego dla Regia Marina okrętu podwodnego „Atropo”[2]. Głównym konstruktorem okrętów był dr Hans Techel[3]. W maju 1911 roku Norwegowie zamówili trzy jednostki, powiększając w 1912 roku zamówienie o jeszcze jeden okręt[4]. Zmianą w stosunku do poprzednich konstrukcji Germaniawerft było przesunięcie rufowych sterów za śruby; nowością było wyposażenie tak małych jednostek w żyrokompasy[4]. SM[a] U-A został zbudowany w stoczni Germaniawerft w Kilonii (numer stoczniowy 202)[5][6]. Stępkę okrętu położono w październiku 1912 roku, a zwodowany został jako KNM[b] A-5 9 maja 1914 roku[5][6]. Dane taktyczno-techniczneU-A był przybrzeżnym okrętem podwodnym konstrukcji dwukadłubowej o długości całkowitej 46,7 metra, szerokości 4,78 metra i zanurzeniu 2,8 metra[3][7]. Kadłub sztywny miał 34,45 metra długości i 3,15 metra szerokości[8]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 6,47 metra[8]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 270 ton, a w zanurzeniu 342 tony[3][5]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, dwusuwowe nienawrotne silniki wysokoprężne Germaniawerft o łącznej mocy 700 KM, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 380 KM[3][7][c]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 14,2 węzła na powierzchni i 7,3 węzła w zanurzeniu[3][7]. Zapas paliwa wynosił 15 ton[5]. Zasięg wynosił 900 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym i 76 Mm przy prędkości 3,3 węzła w zanurzeniu[3][7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[4][7]. Czas zanurzenia wynosił 75 sekund[5][d]. Okręt wyposażony był w trzy wyrzutnie torped kalibru 450 mm: dwie dziobowe i jedną rufową, z łącznym zapasem pięciu torped[4][7]. Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 18 podoficerów i marynarzy[3][5]. SłużbaPo wybuchu I wojny światowej A-5 został 5 sierpnia 1914 roku zarekwirowany przez Niemców i wcielony do służby w Kaiserliche Marine 14 sierpnia tego roku pod nazwą U-0 (zmienioną wkrótce na U-A)[9][10]. Po uzyskaniu gotowości bojowej jednostkę skierowano do Dywizjonu Obrony Wybrzeża Flotylli Bałtyckiej[11][12]. W kwietniu 1915 roku okręt figurował w składzie Sił Rozpoznawczych Flotylli Bałtyckiej[13][14]. Na początku maja Niemcy postanowili podjąć operację mającą na celu zajęcie portu w Lipawie[15]. 27 kwietnia wysłano więc pod Lipawę U-A w celu obserwacji aktywności floty rosyjskiej[15][16]. W dniach 1–5 maja 1915 roku U-A wraz z krążownikami „Thetis”, „Lübeck”, „Augsburg” oraz niszczycielami z 10. flotylli ochraniał trałowce oczyszczające z min wody nieopodal Lipawy, po czym powrócił do Kłajpedy[17][18]. 7 maja okręt ponownie wyszedł w morze, patrolując wody w rejonie niemieckiego portu[19]. Po zdobyciu Lipawy U-A wraz z pancernikiem obrony wybrzeża „Beowulf” wszedł do zajętego portu, w którym od tej pory stacjonował[20]. 2 lipca, po zakończeniu bitwy koło Gotlandii dowództwo wysłało w ten rejon „Augsburga” i U-A, jednak nie napotkano tam już jednostek rosyjskich[21]. 1 sierpnia okręt wszedł do Zatoki Ryskiej i przeprowadził nieskuteczny atak torpedowy na jeden z patrolujących torpedowców, po czym powrócił w nocy do Lipawy[22]. W sierpniu U-A był w składzie sił niemieckich przeznaczonych do forsowania Zatoki Ryskiej[23]. W 1916 roku okręt został przeniesiony do szkolenia[9][10]. W 1917 roku na jednostce zamontowano działo pokładowe kal. 8,8 cm TK C/14 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 108 naboi[7][8]. W wyniku podpisania rozejmu w Compiègne SM U-A został poddany 24 listopada 1918 roku, a następnie trafił do Francji[3][7][e]. Jednostka została zezłomowana w Tulonie latach 1920–1921[3][f]. Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
