|
Samotraka
 Samotraka[1] (gr. Σαμοθράκη – trb. Samotraki); w kontekście okresu klasycznego także Samotrake, Samothrákē[2][3] – wyspa grecka na Morzu Trackim (północna część Morza Egejskiego); w administracji zdecentralizowanej Macedonia-Tracja, w regionie Macedonia Wsch. i Tracja, w jednostce regionalnej Ewros, w gminie Samotraka; o powierzchni 178 km², górzysta – wznosząca się na 1611 m n.p.m. szczyt Fengari, w masywie Saos[4]. W 2011 roku liczyła 2859 mieszkańców[5]. Linia promowa codziennie, czasem częściej, łączy wyspę z miastem i terminalami samochodowym, kolejowym i lotniczym w Aleksandropolis[6]. Okresowo działają połączenia z portami Kawala i Tasos. W kamienistym wąwozie pomiędzy miejscowością Paleopoli a stromym północno-wschodnim zboczem Fengari leżą ruiny Sanktuarium Wielkich Bogów. W 1863 r. na wyspie odkopano sławną dziś rzeźbę bogini Nike. Mity i historiaLegenda głosi, że właśnie ze szczytu Fengari (Góra Księżyc, Księżycowa) Posejdon obserwował oblężenie Troi (Iliada, XIII 12). Pierwsze osady, to okres 4500–1500 p.n.e. Zapewne byli to Pelazgowie, przybywający tu z terenu obecnej Tesalii. Od ok. 1500 p.n.e. osiedlali się tu Trakowie, po których zachowały się fragmenty miejsc kultu religijnego i murów cyklopowych. Przy końcu VIII w. p.n.e. lub w początkach VII w. p.n.e. przybyli tu osadnicy z Samos i od tej pory mówimy o greckiej ciągłości etnicznej, gdy tradycja i ciągłość kulturowa sięgają także okresu Traków – stąd nazwa wyspy. Kolejni osadnicy przybyli z Lesbos i z Azji Mniejszej. Od 508 r. p.n.e. wyspa popadła w zależność od Persji, wkrótce potem od Aten, następnie Macedonii. W 168 p.n.e., tj. po bitwie pod Pidną życzliwą protekcją objęło ją Imperium Rzymskie, do którego włączono Samotrakę w 70 p.n.e. W 49 n.e. przybył tu Paweł z Tarsu, odtąd rozwijało się także chrześcijaństwo. Od IV w obiekty kultów przedchrześcijańskich ulegały dewastacji. Po podziale imperium, wyspa weszła w skład Bizancjum, co jednak nie chroniło przed niszczącymi najazdami pirackimi. W latach 1204–1355 Samotraką zawładnęli kolejno Wenecjanie i Genueńczycy, ci ostatni pozostawiając znaczące obiekty architektury obronnej. Po okresie kolejnych, licznych najazdów i zmian administracji, poczynając od roku 1457 wyspa trafiła pod wielowiekową okupację Imperium Osmańskiego. W 1821 r. wojska osmańskie dokonały tu rzezi, jednej z wielu identycznych, planowo realizowanych w wielu miejscach dawnego Bizancjum[7], z najbardziej znaną z nich Masakrą ludności wyspy Chios. Śmierci uszło wtedy jedynie ok. 100 mieszkańców Samotraki, ukrytych w pieczarach i około 300, spośród osób uciekających przez morze. Wyzwolenie i trwałe wejście w skład Grecji przyniósł rok 1912, dzięki stoczonym w bezpośrednim sąsiedztwie Samotraki bitwom morskim, znanym jako Bitwa u przylądka Elli, następnie kolejna bitwa koło Lemnos (1913). Sanktuarium Wielkich BogówOd czasów późnej epoki brązu, aż po ostatnie lata okresu rzymskiego, odbywały się tutaj misteria i ofiary kultu Wielkich Bogów. Kult obracał się w kręgu hierarchii starożytnych trackich bóstw płodności: Wielkiej Matki, podrzędnego męskiego bóstwa zwanego Kadmilos oraz potężnych i złowrogich, bliźniaczych demonów Kabirów. Gdy przybyli tu osadnicy z Samos (ok. 700 p.n.e.), połączyli tutejsze bóstwa ze swoimi. Wielka Matka stała się Demeter, jej małżonek Hermesem, a Kabirów utożsamiono z Dioskurami. Wokół świętego miejsca przybysze rozpoczęli budowę sanktuarium. Nigdy nie opisywano dokładnie misteriów tego kultu, gdyż autorzy starożytni lękali się gniewu Kabirów. Ustalono jednak, że były dwa stopnie wtajemniczenia. W przeciwieństwie do misteriów eleuzyjskich tutaj w obu ceremoniach mógł uczestniczyć każdy, również kobiety i niewolnicy. Skład Sanktuarium
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Przypisy
|
||||||||||||||||||
