Artykuł należy uzupełnić o istotne informacje: uzupełnić i przeredagować z uwzględnieniem treści linków zewnętrznych i sugestii, zamieszczonych na stronie dyskusji.. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
zawartość tlenu we wdychanym powietrzu jest większa od 19%.
W przypadkach pracy w warunkach szczególnych zagrożeń (np. w pożarnictwie lub energetyce jądrowej) sprzęt musi spełniać dodatkowe wymagania[1].
Regulacje prawne i normy
Filtropochłaniacz cząstek pyłów i gazów kwaśnych typu BKF (ros. БКФ). Zmiany barwy sorbentu, widocznego przez przezroczyste ścianki, pozwalają oszacować stopień wyczerpania pojemności (pełnią funkcję ESLI (ang. – End of Service Life Indicator).
W krajach Wspólnoty Europejskiej problemów jakości środków ochrony indywidualnej (ang.Personal Protective Equipment, PPE) dotyczy Dyrektywa 89/686/EWG[3][4][5][6][7]. Metody wdrażania postanowień Dyrektywy w Polsce precyzują akty prawne, np. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej[8][9], Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej[10] oraz normy europejskie, wydawane w polskiej wersji jako PN-EN[11].
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca powinien przede wszystkim wyeliminować czynniki stanowiące ryzyko, np. poprzez minimalizowanie emisji zanieczyszczeń powietrza lub izolację stref niebezpiecznych (w stopniu zgodnym ze współczesnym stanem wiedzy i techniki), a następnie wykonać analizę pozostałych zagrożeń, które nadal występują środowisku pracy i wyposażyć pracowników w niezbędny sprzęt ochrony osobistej[9].
Wśród zagrożeń dla układu oddechowego wyodrębnia się[1]:
HSE(inne języki) zaleca używanie respiratorów tylko przez 1 godzinę (maksymalnie)[21].
Klasyfikacja sprzętu ochrony indywidualnej
Filtropochłaniacz 3M 6051i A1 (organicznych par), znajduje się wskaźnik ESLI[22]
Podstawą klasyfikacji sprzętu ochrony układu oddechowego jest w Polsce norma PN-EN 133:2005 (EN 133:2001)[23]. Zależnie od rodzaju zagrożeń stosuje się sprzęt:
Różne rodzaje aparatów ochronnych są szczegółowo opisane w normach zharmonizowanych np. PN-EN 134:2001[26] i innych[27]. Obowiązuje jednoznaczne oznakowanie sprzętu[28].
Sprzęt oczyszczający
Półmaska z pochłaniaczami chroni przed drobinami pyłu i aerozoli
W sprzęcie oczyszczającym są stosowane pochłaniacze, łączone z różnie ukształtowaną i zapewniającą różną szczelność częścią twarzową (ustnik, ćwierćmaska, półmaska, maska, kaptur, hełm)[29]. Zawierają włókniny filtracyjne lub sorbenty zanieczyszczeń, różne dla aerozoli (zdyspergowanych cząstek stałych i ciekłych), par i gazów. Wszystkie elementy pochłaniające dzieli się na typy, oznaczane symbolami zgodnymi z PN-EN 14387+A1:2010, np. literą A i barwą brązową oznacza się pochłaniacze organicznych par i gazów o temperaturze wrzenia powyżej 65 °C, literą K i barwą zieloną oznacza się pochłaniacze amoniaku i jego organicznych pochodnych. O rodzajach pochłanianych substancji informuje producent. Dodatkowo jest określana klasa ochronna 1, 2 lub 3 (pochłaniacze pojemności sorpcyjnej niskiej, średniej lub wysokiej, przeznaczone do oczyszczania powietrza zawierającego gazy lub pary w ilościach, odpowiednio do 0,1%, do 0,5% i do 1% obj.)[24].
Sprzęt izolujący
Autonomiczny aparat oddechowy chroni strażaka przed trującymi produktami spalania, deficytem tlenu i wysoką temperaturąPracownicy wieży wiertniczej ćwiczą użycie aparatów ucieczkowych na wypadek skażenia siarkowodorem
Pracownik stosujący izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego korzysta z powietrza dostarczanego spoza strefy skażenia. W urządzeniach stacjonarnych powietrze oddechowe jest dostarczane wężami – stacjonarny lub autonomiczny (np. z odległej stacjonarnej sprężarki do maski, półmaski lub ustnika), a w urządzeniach autonomicznych aparaty są wyposażone we własne źródło powietrza lub tlenu (butlę ciśnieniową z powietrzem lub butle ze sprężonym tlenem, ciekłym tlenem lub tlenem chemicznie związanym)[25].
Warunki użytkowania
Dla niektórych rodzajów sprzętu są nakładane limity czasowe, związane np. z chłonnością sorbentu w pochłaniaczach[30] lub zapas powietrza w autonomicznym sprzęcie izolującym. Dopuszczalny czas użytkowania uzależnia się też od rodzaju czynności zawodowych określanych rodzajem pracy. Wyróżnia się typy sprzętu przeznaczonego do wykonywania:
lekkiej pracy (możliwość stosowania przez 8-godzinny dzień pracy),
ciężkiej pracy (stosowanie przez nie więcej niż 2 godziny ciągłej pracy).
Sprzęt oczyszczający oraz izolujący jest też dostępny wersjach ucieczkowych, spełniających wymagania specyficzne dla warunków ewakuacji (odpowiednie parametry ochronne i użytkowe).
Sprawność sprzętu musi być regularnie kontrolowana, a wyniki kontroli zapisywane w kartach kontroli urządzenia. Doraźna organoleptyczna kontrola przez użytkownika nie jest miarodajna – nie jest wskazane np. uznawanie braku zapachu wdychanego powietrza za dowód aktywności pochłaniacza (zob. Klasyfikacja bezpieczeństwa zapachowego))[31].
Użytkownicy powinni być przeszkoleni w zakresie użytkowania sprzętu. Zaleca się, aby podlegali obowiązkowym, specjalistycznym badaniom lekarskim, minimum co rok dla pracowników w wieku powyżej 45 lat, co 2 lata dla pracowników w wieku 35–45 lat i co 3 lata dla pracowników młodszych[1].
↑ abRozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;
Dz.U. z 1997 r. nr 129, poz. 844
↑Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej Dz.U. z 2005 r. nr 259, poz. 2173
↑Krystyna Ślebioda. Metodyka kontroli środków ochrony indywidualnej. Sprzęt pochłaniający ochrony układu oddechowego cz. II. „Inspektor pracy”, 2003. Główny Inspektorat Pracy. (pol.).brak numeru strony
Linki zewnętrzne
Podręczniki (dostępne bezpłatnie)
Nancy Bollinger, Robert Schutz et al.NIOSH Guide to Industrial Respiratory Protection. — NIOSH. — Cincinnati, Ohio: DHHS (NIOSH) Publication No. 87-116, 1987. — 305 s. (Dokument w języku angielskim). Dokument jest rozliczany w języku rosyjskim: PDFWiki.
Nancy Bollinger et al.NIOSH Respirator Selection Logic. — DHHS (NIOSH) Publication No. 2005-100. — Cincinnati, Ohio, 2004. — 39 s. (Dokument w języku angielskim). Dokument jest rozliczany w języku rosyjskim: PDFWiki.
David S. DeCamp, Joseph Costantino, Jon E. Black (November 2004). Estimating Organic Vapor Cartridge Service Life. Kennedy Circle Brooks City-Base: Air Force Institute for Operational Health Risk Analysis Directorate. p. 53. Retrieved 9 November 2019.
EN 529:2005 Respiratory protective devices — Recommendations for selection, use, care and maintenance — Guidance document
PN-EN 529:2009. sklep.pkn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-29)]. Sprzęt ochrony układu oddechowego -- Zalecenia dotyczące doboru, użycia, obsługi i konserwacji -- Przewodnik
OSHA Standard 29 Code of Federal Register 1910.134 Respiratory Protection. (Dokument w języku angielskim). Dokument jest rozliczany w języku rosyjskim: PDFWiki.
