|
Stanisław Winter
 Stanisław Maciej[a][1] Winter vel Stanisław Maciej Zimowski vel Jan Hryniewicz pseud.: „Stanley”, „Chorąży”, „Biały”, „Stiopka”, „Rudy” (ur. 9 lutego 1908 w Nowym Sączu, zm. 28 czerwca 1945 w Poznaniu) – oficer Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, kapitan piechoty, cichociemny. ŻyciorysPo ukończeniu Państwowego Gimnazjum nr 2 im. Króla Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu i zdaniu matury w 1927 roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak przerwał je po 2 latach i został powołany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Krakowie. Po wyjściu z wojska pracował jako urzędnik w urzędach skarbowych w Nowym Sączu i Limanowej. W 1934, jako podporucznik rezerwy posiadał przydział do 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu[2]. 30 maja 1939 roku został skierowany do batalionu ON „Limanowa”. We wrześniu 1939 roku walczył ze swoim batalionem, następnie w batalionie KOP „Żytyń”, po którego rozbiciu wrócił do Nowego Sącza, gdzie się ukrywał do 30 października. 1 listopada zaczął pracę jako urzędnik skarbowy w Limanowej, jednak zagrożony aresztowaniem przez Gestapo 22 listopada przekroczył granicę polsko-słowacką w drodze na Węgry, gdzie został internowany w obozie cywilnym. W styczniu 1940 roku dotarł do Francji, gdzie został przydzielony do 2 batalionu Szkoły Podchorążych w Camp de Coëtquidan na stanowisko adiutanta dowódcy batalionu. W czerwcu 1940 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 5 kompanii II batalionu 2 Brygady Strzelców, następnie w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Zgłosił się do służby w kraju. Przeszedł szkolenie w zakresie dywersji i został zaprzysiężony 19 stycznia 1942 roku na rotę Armii Krajowej w Oddziale VI Naczelnego Wodza. W nocy z 1 na 2 września 1942 roku został zrzucony do kraju w ramach akcji „Chickenpox” dowodzonej przez por. naw. Radomira Walczaka (zrzut na placówkę odbiorczą „Igła” 18 km na zachód od centrum Warszawy, na skraju Puszczy Kampinoskiej). Po aklimatyzacji dostał w październiku przydział do Okręgu Nowogródek AK, gdzie w styczniu 1943 roku objął stanowisko komendanta Obwodu Nieśwież AK. Jego obwód został rozbudowany do siły batalionu (ok. 500 żołnierzy), zintensyfikowano działalność dywersyjną i partyzancką, szczególnie na linii kolejowej Baranowicze–Mińsk i szosie Brześć–Słuck. 1 maja 1944 roku został dowódcą III batalionu 78 pułku piechoty AK. 27 czerwca 1944 roku w ramach działań związanych z akcją „Burza” dowodzone przez niego dwie kompanie 78 pułku piechoty AK zostały otoczone i rozbrojone przez NKWD. Żołnierze zostali puszczeni wolno. Jednak 30 czerwca część oddziału została ponownie otoczona i tym razem wywieziona do łagru w Szuji. Wraz z podkomendnymi został następnie przewieziony do Białegostoku i wcielony do 9 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty ludowego Wojska Polskiego, gdzie służył w stopniu kapitana jako dowódca 3 kompanii 26 pułku piechoty. 6 kwietnia 1945 roku został aresztowany przez Główny Zarząd Informacji pod zarzutem planowanej dezercji. 7 maja 1945 roku Wojskowy Sąd 2 Armii Wojska Polskiego skazał go na karę śmierci. Wyrok został wykonany w ruinach pruskiego zamku w Poznaniu przez funkcjonariuszy NKWD. 29 czerwca 1993 roku Izba Wojskowa Sądu Najwyższego uniewinniła Jana Hryniewicza (pod tym nazwiskiem Stanisław Winter występował przez cały okres od wcielenia go do LWP).  Awanse
Odznaczenia
Życie rodzinneBył synem Edwarda, dyspozytora parowozowni, i Wandy z domu Hanel. W czerwcu 1944 roku ożenił się z Wandą Olszańską (1908–1995). Nie mieli dzieci. UpamiętnienieW lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Stanisław Winter. Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||
