|
Słupiec (Nowa Ruda)
   Słupiec (niem. Schlegel[2]) – część miasta Nowa Ruda w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim. Połączona w 1973 roku z miastem Nowa Ruda, w latach 1967–1973 samodzielne miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego. Obecnie Słupiec jako część miasta Nowa Ruda liczy około 12 000 mieszkańców[potrzebny przypis]. PołożenieSłupiec to dawna wieś łańcuchowa o długości około 3,3 km, położona pomiędzy Wzgórzami Włodzickimi a Garbem Dzikowca, na południowy wschód od centrum Nowej Rudy[3]. Przez osiedle prowadzi droga wojewódzka nr 381[3]. Słupiec położony jest na wysokości 400–470 m n.p.m.[4] HistoriaStara wieś łańcuchowa, wymieniana w dokumentach z 1327[5] roku jako Slegelonis villa – zapewne nazwa ta pochodzi od nazwiska kłodzkiej rodziny Schlegel, domniemanych założycieli Słupca (miejscowość do 1945 nosiła nazwę Schlegel). W 1372 i 1398 właścicielem wsi był Rembold Ratold (Donig von Zdanic)[6]. W 1607 roku w Słupcu odkryto złoża złota, a w roku 1620 zaczęto wydobywać węgiel kamienny, jednak rozwojowi górnictwa przeszkodziła szalejąca wówczas wojna trzydziestoletnia, a później zaraza w roku 1680[5]. W roku 1708 Słupiec został kupiony przez pochodzącą z Włoch rodzinę Pilatich i zaczął się rozwijać gospodarczo, zwłaszcza w dziedzinie górnictwa, ale również tkactwa[5]. Szczególnie intensywny rozwój przemysłowy (głównie wydobycie węgla i łupków ogniotrwałych) przypada na wiek XVIII[5]. W tym okresie w miejscowości funkcjonowały dwie duże kopalnie węgla i około 250 warsztatów tkackich, wyrabiających tkaniny lniane i bawełniane[5]. W roku 1840 we wsi były: kościół, szkoła, szpital, gorzelnia, browar, cegielnia, cztery młyny wodne i dwie kopalnie węgla, do których wkrótce dołączyły kolejne[5]. Poza wydobyciem węgla w Słupcu uruchomiono kamieniołomy, w których wydobywano też czerwony piaskowiec i gabro[5]. W roku 1902 do miejscowości doprowadzono linię Kolei Sowiogórskiej, która usprawniła transport towarowy i przyczyniła się do rozwoju turystyki w regionie[5]. W roku 1945 po wkroczeniu Armii Czerwonej miejscowość poddała się bez walki. Po wysiedleniu Niemców przybyło do Słupca wielu polskich osadników, w tym również górników-reemigrantów z Francji[3]. Rozbudowano infrastrukturę i stworzono nowe osiedla (bloki mieszkaniowe), głównie na potrzeby pracowników kopalń[5]. W 1959 Słupiec otrzymał status osiedla, a w 1967 prawa miejskie. W 1973 liczba ludności Słupca przekroczyła 7700 i miasto zostało włączone administracyjnie do sąsiedniej Nowej Rudy[5]. Gospodarka i infrastrukturaW Słupcu funkcjonują liczne zakłady pracy i fabryki, m.in. ZPAS S.A., Orion, Eiffelwerk, Matplast, Faned, Plastitec, Umicore Auto Cat. Poza tym znajdują się tam kamieniołomy, w których wydobywana jest skała bazaltowa (gabro), używana głównie przy budowie dróg[4]. Na terenie byłej kopalni węgla kamiennego uruchomiono Wałbrzyską Specjalną Strefę Ekonomiczną. ZabytkiDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[7]:
Oświata i naukaW Słupcu znajduje się Szkoła Podstawowa nr 7 a dawniej również Gimnazjum nr 2, a w latach 2004–2015 Polsko-Czeska Wyższa Szkoła Biznesu i Sportu „Collegium Glacense"[3][8]. Szlaki turystycznePrzez Słupiec przebiega Osoby związane ze SłupcemW Słupcu urodził się znany profesor teologii, ksiądz katolicki, badacz historii kościoła Joseph Wittig. W domu, w którym się urodził i spędził większość życia funkcjonuje obecnie poświęcone mu muzeum[5]. Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
