Teleskop Subaru

Teleskop Subaru
	; Budynek Teleskopu Subaru
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Hawaje
Organizacja	National Astronomical Observatory of Japan
Lokalizacja	Mauna Kea
Wysokość n.p.m.	4139 m
Zakres widma	optyczne, podczerwień
Ukończenie budowy	1998
Typ	Cassegrain
Średnica zwierciadła	całkowita – 8,3 m, użyteczna – 8,2 m
Rozdzielczość kątowa	0,23" ''
Powierzchnia zwierciadła	53 m²
Długość ogniskowej	15 m
Montaż	azymutalny
Kopuła	cylindryczna
	Położenie na mapie Hawajów Teleskop Subaru
	Położenie na mapie Oceanu Spokojnego Teleskop Subaru
	19°49′32″N 155°28′36″W/19,825556 -155,476667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Teleskop Subaru (jap. すばる望遠鏡) – japoński teleskop pracujący w zakresie światła widzialnego i podczerwieni z tzw. optyką aktywną. Znajduje się w obserwatorium Mauna Kea na Hawajach (Stany Zjednoczone) na wysokości 4139 m n.p.m., nieopodal Teleskopów Kecka. Posiada zwierciadło monolityczne o łącznej średnicy 8,3 metra (z czego do obserwacji używane jest 8,2 m), które powstało przez zgrzanie 55 w większości sześciokątnych segmentów. Wyposażono go w 261 siłowników, które kompensują ewentualne odkształcenia zwierciadła^[2].

Historia

Pomysł i postępy nad pracami

Latem 1984 roku pojawił się pomysł, by zbudować wielki teleskop (pierwotnie miał on mieć 7,5 m średnicy) pod nazwą Japan National Large Telescope (JNLT). Tokijskie Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu w Tokio powołało zespół inżynierów, a światowa społeczność astronomów zaoferowała swoją pomoc w projekcie. Protokół ustaleń budowy między Tokijskim Obserwatorium Astronomicznym i Uniwersytetem Hawajskim został podpisany w 1986 roku. W 1989 roku przeprowadzono testy z optyką aktywną, a w 1991 projektowano i testowano m.in. w tunelu aerodynamicznym kształt budynku dla teleskopu. Projekt konstrukcji został publicznie ogłoszony w 1990, jednocześnie zmieniono wielkość teleskopu z planowanych 7,5 m do 8,2 m.

Budowę teleskopu rozpoczęto w kwietniu 1991. Wtedy również pojawiła się propozycja zmiany jego nazwy na Teleskop Subaru na cześć znanej w Japonii pod taką właśnie nazwą gromady Plejad.

Pierwsze światło teleskopu uzyskano 24 grudnia 1998 roku. Uroczyste rozpoczęcie pracy nastąpiło we wrześniu 1999 roku. Prace wykończeniowe trwały jeszcze kilka miesięcy i ostatecznie budowę zakończono w marcu 2000 roku.

Od grudnia 2000 roku teleskop jest dostępny dla międzynarodowej społeczności astronomów^[2].

Wypadki podczas budowy

Podczas budowy teleskopu doszło do dwóch wypadków, w których życie straciło 4 robotników. 13 października 1993 pracownik zginął przygnieciony przez wózek. 16 stycznia 1996 podczas spawania iskry spowodowały zapłon izolacji, a toksyczny dym spowodował śmierć 3 robotników i zatrucie 26 innych^[4].

Awaria w 2011

2 lipca 2011 roku nastąpił wyciek płynu z jednej z części teleskopu^[5]. Obserwacje udało się wznowić 22 lipca, a do pełnej sprawności teleskop powrócił 26 sierpnia^[6].

Przyrządy teleskopu

Na Teleskopie Subaru można zamontować w czterech punktach kilka przyrządów. Do najczęściej wykorzystywanych należą:

Subaru Prime Focus Camera (Suprime-Cam) – 80-megapikselowy aparat działający w zakresie światła widzialnego
Multi-Object Infrared Camera and Spectrograph (MOIRCS) – szerokokątny aparat i spektrograf posiadający możliwość jednoczesnej rejestracji widm kilku badanych obiektów
Infrared Camera and Spectrograph (IRCS) – aparat i spektrograf działający w podczerwieni
Cooled Mid Infrared Camera and Spectrometer (COMICS) – aparat i spektroskop działający w średniej podczerwieni
Faint Object Camera And Spectrograph (FOCAS) – aparat i spektrograf działający w zakresie światła widzialnego z możliwością rejestracji widm 100 obiektów naraz
High Dispersion Spectrograph (HDS) – spektrograf działający w zakresie światła widzialnego
Fiber Multi Object Spectrograph (FMOS) – spektrograf działający w zakresie podczerwieni z możliwością zbierania danych z 400 obiektów równocześnie
High-Contrast Coronographic Imager for Adaptive Optics (HiCIAO) – kamera działająca w podczerwieni używana do wykrywania planet pozasłonecznych
Hyper Suprime-Cam – zamontowany na początku 2012 roku, wyprodukowany przez firmę Canon i ważący ok. 3 ton, 900-megapikselowy aparat cyfrowy^[7].

Najważniejsze odkrycia

SXDF-NB1006-2 – jedna z najodleglejszych i zarazem najstarszych galaktyk^[8]
IOK-1 – jedna z najstarszych znanych galaktyk.

Przypisy

↑ Physical parameters of Subaru Telescope. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Praca zbiorowa. Current Performance and On-Going Improvements of the 8.2 m Subaru Telescope. „Publ. Astron. Soc. Japan”. 56, s. 381–397, 2004-04-25. Astronomical Society of Japan. (ang.).
↑ Specifications. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
↑ Ryan Ozawa. The H4 Hawai`i Times – News with Ryan Ozawa!. „The H4 Hawai`i Times”, 1996-01-17. (ang.).
↑ Serious Hardware Incident with the Subaru Telescope Interrupts Its Operation. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
↑ Report 4: Resumption of Open Use Observations at Cassegrain Focus. 2011-09-13. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).
↑ Kavli Institute for the Physics and Mathmatics of the Universe: Subaru Telescope HSC Wide Field Corrector completed. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).
↑ NAOJ: Discovery of the Most Distant Galaxy in the Cosmic Dawn. 2012-07-03. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Teleskopu Subaru

[parametry-1] Physical parameters of Subaru Telescope. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).

[iye-2] Praca zbiorowa. Current Performance and On-Going Improvements of the 8.2 m Subaru Telescope. „Publ. Astron. Soc. Japan”. 56, s. 381–397, 2004-04-25. Astronomical Society of Japan. (ang.).

[subaru.org-3] Specifications. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).

[ozawa-4] Ryan Ozawa. The H4 Hawai`i Times – News with Ryan Ozawa!. „The H4 Hawai`i Times”, 1996-01-17. (ang.).

[err2011-5] Serious Hardware Incident with the Subaru Telescope Interrupts Its Operation. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).

[err2011ok-6] Report 4: Resumption of Open Use Observations at Cassegrain Focus. 2011-09-13. [dostęp 2012-10-20]. (ang.).

[hsc-7] Kavli Institute for the Physics and Mathmatics of the Universe: Subaru Telescope HSC Wide Field Corrector completed. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).

[sxdf-8] NAOJ: Discovery of the Most Distant Galaxy in the Cosmic Dawn. 2012-07-03. [dostęp 2012-10-21]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]