Teodor Duda

Teodor Duda

pułkownik SB
Data i miejsce urodzenia	25 listopada 1914 Cześniki, Królestwo Polskie
Data śmierci	15 czerwca 1986
Formacja	Ludowe Wojsko Polskie Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego Wojska Ochrony Pogranicza Służba Bezpieczeństwa
Odznaczenia

Teodor Duda (ur. 25 listopada 1914 w Cześnikach, zm. 15 czerwca 1986^[1]) – pułkownik SB, funkcjonariusz PRL-owskich organów bezpieczeństwa publicznego.

Syn Filipa i Paraskiewi^[2]. Pochodził z ukraińskiej rodziny chłopskiej, z zawodu był ślusarzem. W latach 30. działał w KZMP i KPP, w 1932 został skazany na 3 lata więzienia za działalność komunistyczną, a w 1936 na 8 lat za próbę nielegalnego przekroczenia granicy z ZSRR. Od września do grudnia 1939 w niemieckiej niewoli, po zwolnieniu przekroczył granicę niemiecko-radziecką, został aresztowany przez NKWD i skazany na 3 lata obozu; podczas odbywania kary współpracował z władzami obozu i z NKWD, m.in. pomagał wyłapywać członków OUN. W 1943 wstąpił do 2 Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego i został zastępcą dowódcy batalionu do spraw polityczno-wychowawczych. W 1944 przeszkolony w Moskwie i przerzucony za linię frontu w okolice Lubartowa.

Służbę w nowo utworzonych organach bezpieczeństwa rozpoczął 22 lipca 1944, a 31 sierpnia 1944 zastąpił na stanowisku kierownika Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie ówczesnego podporucznika Henryka Palkę. 28 października tego roku został oficerem do spraw zleceń specjalnych w Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie. 1 listopada 1944 wyznaczony został na stanowisko kierownika Wydziału Więzień i Obozów w Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego. 15 października 1945 awansował na zastępcę kierownika Departamentu III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (od 30 stycznia 1946 – Szefostwa Zaopatrzenia MBP).

20 lutego 1947 roku, w stopniu kapitana, został kierownikiem WUBP w Rzeszowie. Zastąpił na tym stanowisku kapitana Tomasza Wiśniewskiego. 16 października 1948 przeniesiony został na stanowisko kierownika WUBP w Krakowie. 1 marca 1950 przeniesiony na to samo stanowisko w Łodzi. 1 grudnia 1951 został szefem Urzędu Bezpieczeństwa na Miasto Łódź.

1 czerwca 1953 wyznaczony został na stanowisko zastępcy komendanta głównego Milicji Obywatelskiej Stanisława Wolańskiego i jego następcy generała brygady MO, Ryszarda Dobieszaka.

15 października 1957, po likwidacji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego, objął stanowisko zastępcy szefa Zarządu II Zwiadu Dowództwa Wojsk Ochrony Pogranicza.

Od 26 września do 8 października 1960 pozostawał w dyspozycji Departamentu Kadr i Szkolenia MSW. Ostatnim stanowiskiem jakie pełnił w organach MO, była funkcja zastępcy komendanta wojewódzkiego do spraw Służby Bezpieczeństwa w Lublinie w latach 1967-1971.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera D37-1-18)^[3].

Synem Teodora i Konstancji Dudów był Tadeusz Duda (ur. 1943 w Krasnym Jarze)^[4]

• Order Krzyża Grunwaldu III klasy.

• Teodor Duda, Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa, Instytut Pamięci Narodowej
• Aleksander Mazur, Order Krzyża Grunwaldu, Wydawnictwo MON, Warszawa 1988.
• Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Lubelszczyźnie (lipiec 1944-czerwiec 1945) red. Sławomir Poleszak, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2004.
• „Zwyczajny” resort red. Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
• Teodor Duda. Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa BIP IPN. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2017-10-11].