Tharsis

Tharsis – wyżyna wulkaniczna na Marsie, przy zachodnim krańcu Valles Marineris. Jest to największa formacja tego typu na planecie. W regionie Tharsis znajdują się olbrzymie wulkany tarczowe, największe góry w Układzie Słonecznym.

W północno-zachodniej części Tharsis zlokalizowana jest najwyższa góra planety, Olympus Mons (21 000 m nad poziom odniesienia), na północnym skraju wyżyny znajduje się względnie niski, lecz mający niemal równie dużą powierzchnię wulkan Alba Mons. W pobliżu centralnej części usytuowane są wulkany Arsia Mons, Pavonis Mons i Ascraeus Mons, tworzące pasmo Tharsis Montes.

Wyżyna Tharsis uformowała się prawdopodobnie ponad wznoszącym prądem konwekcyjnym w płaszczu Marsa, podobnie jak tworzą się wyspy i wulkany nad plamami gorąca na Ziemi^[1]. Mars nie posiada jednak tektoniki płyt, więc wypływ materii trwał stale w jednym obszarze, pozwalając marsjańskim wulkanom osiągnąć rozmiary niespotykane na Ziemi. Największy czynny wulkan Ziemi, Mauna Loa na Hawajach ma objętość 10 000 mniejszą niż wyżyna Tharsis^[2]. Powstanie wyżyny Tharsis spowodowało zmianę rozkładu masy planety i doprowadziło do przesunięcia osi obrotu Marsa^[2].

Obszar Tharsis uformował się w okresie noachijskim historii geologicznej Marsa, ponad 3,7 miliarda lat temu. Aktywność wulkaniczna trwała tu w okresie hesperyjskim i występowała także w okresie amazońskim, kiedy zanikła w innych częściach planety (z wyjątkiem wyżyny Elysium)^[3].