|
Turośl (wieś w województwie podlaskim)
Turośl – wieś kurpiowska[5] w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, siedziba gminy Turośl[4][6]. PołożenieTurośl leży na historycznym Mazowszu, w dawnej ziemi łomżyńskiej[7]. Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie łomżyńskim. Środowisko naturalneTurośl leży na skraju Puszczy Zielonej[8][9]. Najważniejszym ciekiem wodnym jest Kanał Turośl, który wpływa do Pisy ok. 4 kilometry na południowy wschód[8]. HistoriaOsady na obrzeżu Puszczy Zielonej zaczęto zakładać około połowy XVII wieku. Wieś Turośl powstała pod koniec wieku XVIII na miejscu osady leśniczego zlokalizowanej nad rzeką Turoślanką[9][5]. Przez dłuższy czas tereny dzisiejszej gminy były zastrzeżone do wyłącznej dyspozycji książąt mazowieckich (zagajone) - stąd pierwotna nazwa tej części puszczy brzmiała Zagajnica. Mieszkańcy tej miejscowości zajmowali się łowiectwem, pszczelarstwem, wytapianiem smoły, rudy darniowej i obróbką drewna. W okolicach kopano także bursztyn[9]. W 1805 staraniem Michała Szaniawskiego wybudowano na wzgórzu kościół filialny, a okoliczni gospodarze zobowiązali się m.in. wybudować plebanię i utrzymywać duchownego[5]. W 1819 Turośl liczyła 20 mieszkańców (w tym nadleśniczy, podleśny, komornik i kapelan), zaś w 1827 – 3 domostwa i 21 mieszkańców[5]. Pod koniec XIX wieku w Turośli był nowy kościół parafialny, sąd gminny i urząd gminy oraz szkoła początkowa[5]. Z biegiem lat miejscowość przekształciła się w osadę rolniczą. W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie kolneńskim (od 1932 w powiecie ostrołęckim), w gminie Turośl. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 77 osób, 75 było wyznania rzymskokatolickiego a 2 mojżeszowego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 14 budynków mieszkalnych[10]. Podlegała pod Sąd Grodzki w Kolnie i Okręgowy w Łomży. Mieścił się tu urząd pocztowy[11]. W 1924 roku, w związku z brutalną akcją ściągania zaległości podatkowych, ludność miejscowości przepędziła wójta, zniszczyła akta podatkowe i rozbroiła posterunek policji[12]. W wyniku agresji Niemiec we wrześniu 1939, miejscowość znalazła się pod okupacją i do stycznia 1945 była przyłączona do III Rzeszy i znalazła się w strukturach Landkreis Scharfenwiese (ostrołęcki) w rejencji ciechanowskiej (Regierungsbezirk Zichenau) Prus Wschodnich[13]. DemografiaPolitykaMiejscowość jest siedzibą gminy Turośl[2]. TransportPrzez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 647, przy skrzyżowaniu z lokalnymi drogami[8][9]. Niegdyś istniał przystanek kolejowy Turośl na zlikwidowanej wąskotorowej linii kolejowej Myszyniec – Kolno[a]. ArchitekturaRejestr Narodowego Instytutu Dziedzictwa wymienia dwa zabytki:
Ponadto zabytkowy charakter mają:
W miejscowości zachowały się także drewniane chaty z pocz. XX wieku (nr 27 i nr 29) oraz z lat 20. XX wieku (nr 33, 34, 44)[9], drewniany spichlerz z tego samego okresu[9], a także sztuka ludowa Kurpiów[9]. Oświata i naukaW miejscowości znajduje się szkoła podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego[14]. TurystykaPrzez miejscowość przebiega czerwony szlak pieszy[8][9]. ReligiaW miejscowości znajduje się siedziba parafii św. Jana Chrzciciela. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Kolno. Galeria
Uwagi
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
