Uroczystość liturgiczna

Uroczystość (łac. sollemnitas) – w liturgii rzymskiej świąteczny dzień obchodów, który obok niedzieli należy do głównych dni roku liturgicznego. Uroczystości, w odróżnieniu od wszystkich obchodów niższej rangi (świąt i wspomnień), przenosi się na inny dzień, jeżeli z racji zbiegu różnych okazji nie można ich obejść we właściwym terminie; natomiast wszystkie obchody niższej rangi w danym roku się opuszcza. W tradycyjnej (przedsoborowej) terminologii liturgicznej uroczystościom odpowiadają święta pierwszej klasy (łac. festa I. classis, duplicia I. classis)^[1].

Dzień obchodów uroczystości wyznacza data lub kalendarz liturgiczny (→święta ruchome).

Obchody uroczystości liturgicznych rozpoczynają się wieczorem dnia poprzedzającego (tzw. I nieszpory lub wigilia). Mają własny formularz mszalny. Część z nich ma odrębny formularz na mszę wigilijną. W liturgii mszalnej uroczystości nie są pomijane żadne elementy, a zatem odmawiane są Gloria (nawet w Wielkim Poście) i Wyznanie wiary.

Uroczystości dzielą się na ogólne (obchodzone w całym Kościele) lub własne (np. uroczystości patrona miasta, kraju lub diecezji), obchodzone lokalnie.

Obchód największych uroczystości, czyli Wielkanocy i Bożego Narodzenia^[a] sprawowany jest przez osiem dni; jest to tzw. oktawa. Każda oktawa rządzi się własnymi prawami.

Obchody uroczystości mają pierwszeństwo liturgiczne, tzn. obchodzone są bez względu na przypadający dzień. Wyjątek stanowią: Wielki Tydzień, niedziele wielkiego postu i adwentu oraz Popielec. W tych przypadkach uroczystości przenoszone są na dzień następny, chyba że przepisy liturgiczne stanowią co innego. Częstym przypadkiem jest zbieg uroczystości Zwiastowania Pańskiego (25 marca) z Wielkim Tygodniem i oktawą Wielkanocy; wtedy Zwiastowanie obchodzi się w poniedziałek po Niedzieli Przewodniej^[2].

W czasie obchodów uroczystości nie można sprawować mszy okolicznościowych i za zmarłych (żałobnych). Msze pogrzebowe można sprawować za zgodą własnego ordynariusza. Uroczystość natomiast znosi post zwykły.

Kan. 1246 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego określa uroczystości, których obchód jest obowiązkowy (tzw. święta nakazane)^[3]. Lista tych uroczystości może zostać zmieniona przez Konferencję Episkopatu danego kraju^[4]. Właściwy sposób świętowania polega na uczestnictwie we mszy oraz na powstrzymaniu się od nieobowiązkowej pracy.

W ciągu roku liturgicznego w kalendarzu polskim następujące dni mają rangę uroczystości liturgicznej (kursywą wyróżniono uroczystości związane z Polską):

• 1 stycznia – Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi
• 6 stycznia – Uroczystość Objawienia Pańskiego
• 19 marca – Uroczystość św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny
• 25 marca – Uroczystość Zwiastowania Pańskiego
• marzec/kwiecień – Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego
• pierwsza niedziela po Wielkanocy – Uroczystość Miłosierdzia Bożego
• 23 kwietnia – Uroczystość św. Wojciecha, biskupa i męczennika, głównego Patrona Polski
• 3 maja – Uroczystość Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski, głównej Patronki Polski
• 8 maja – Uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika, głównego Patrona Polski
• maj/czerwiec – Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego (40. dzień w okresie wielkanocnym)
• maj/czerwiec – Uroczystość Zesłania Ducha Świętego (50. dzień w okresie wielkanocnym)
• niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego – Uroczystość Trójcy Przenajświętszej
• czwartek po uroczystości Najświętszej Trójcy – Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
• pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała – Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa
• 24 czerwca – uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela
• 29 czerwca – uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła
• 15 sierpnia – uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
• 26 sierpnia – uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej
• ostatnia niedziela października – uroczystość rocznicy poświęcenia własnego kościoła (w kościołach, których data poświęcenia nie jest znana)
• 1 listopada – Uroczystość Wszystkich Świętych
• ostatnia niedziela roku liturgicznego (tj. dzień między 20 a 26 listopada) – Uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata.^[5]
• 8 grudnia – Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
• 25 grudnia – Uroczystość Narodzenia Pańskiego

• święta zniesione
• święto liturgiczne
• wspomnienie liturgiczne

• Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. Kazimierz Dynarski (redaktor merytoryczny). Poznań: Pallottinum, 1986. ISBN 83-7014-040-8. Brak numerów stron w książce
• Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza. KKBiDS. [dostęp 2012-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)].