Wacław Zaorski

Wacław Mikołaj Zaorski

Wacław Zanek
Jerzy Michałowski

Ryba, Łuska

Wacław Zaorski (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	3 marca 1908 Stare Byliny
Data i miejsce śmierci	8 grudnia 1942 Mińsk
Przebieg służby
Lata służby	1939–1942
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	13 Pułk Artylerii Lekkiej 3 Pułk Artylerii Ciężkiej 3 Pułk Artylerii Lekkiej 1 Brygada Strzelców (PSZ) IV Odcinek Wachlarza
Stanowiska	oficer obserwacyjny, zastępca komendanta bazy odcinka Wachlarza, komendant bazy
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wacław Mikołaj Zaorski vel Wacław Zanek vel Jerzy Michałowski ps.: „Ryba”, „Łuska” (ur. 3 marca 1908 w Starych Bylinach, zm. 8 grudnia 1942 w Mińsku) – polski ichtiolog, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, kapitan artylerii, cichociemny.

Po ukończeniu Gimnazjum Męskiego Władysława Giżyckiego w Warszawie, zdaniu matury w 1928 roku i odbyciu służby wojskowej w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim kontynuował naukę na Wydziale Rolniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie otrzymał w 1934 roku dyplom inżyniera rolnika ze specjalnością ichtiobiologiczno-rybacką. Pracował jako administrator majątków na terenie województwa warszawskiego, a następnie jako inspektor zbytu rolnego w Łucku.

Został zmobilizowany w sierpniu 1939 roku do 13 pułku artylerii lekkiej. Brał udział w kampanii wrześniowej, m.in. w obronie Lublina. 29 września dostał się do niewoli radzieckiej, skąd uciekł 16 października i 12 listopada przekroczył granicę polsko-węgierską. W grudniu dotarł do Francji, gdzie został przydzielony do 3 pułku artylerii ciężkiej, a następnie do 3 pułku artylerii lekkiej. Po upadku Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie dostał przydział do 1 dywizjonu artylerii lekkiej 1 Brygady Strzelców na stanowisko oficera obserwacyjnego.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w zakresie dywersji został zaprzysiężony 28 lipca 1942 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 3 na 4 września 1942 roku w ramach akcji „Measles” dowodzonej przez por. naw. Mariusza Wodzickiego (zrzut na placówkę odbiorczą „Żaba” położoną w pobliżu wsi Stachlew). Po aklimatyzacji, w maju dostał przydział na IV Odcinek Wachlarza na stanowisko zastępcy komendanta bazy w Mińsku. Brał udział w akcjach dywersyjnych, m.in. w wysadzeniu transportu wojskowego pod Plisą 4 grudnia 1942 roku. Był komendantem bazy w Bobrujsku.

Został aresztowany 8 grudnia 1942 roku przez Gestapo. Otruł się w czasie przesłuchania. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 69-4-7)^[1].

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 508. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii^[2]
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1937 i 76. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii^[2]
• kapitan – ze starszeństwem z dniem 3 września 1942

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – pośmiertnie, 11 listopada 1943 roku nr 13421^[3]

Był synem Wacława, ziemianina, i Ludwiki z domu Hińcz. Ożenił się z Wandą Chełmońską, z którą miał córkę Małgorzatę Annę (ur. w 1937 roku), zamężną Ipnarską.

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Wacław Zaorski.

• Cezary Chlebowski: Wachlarz, Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej, wrzesień 1941 – marzec 1943. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1983. ISBN 83-211-0419-3.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 440. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 93.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 122–123. ISBN 83-910535-4-7.

• Biogram na stronie elitadywersji.org