|
Wolfgang Tillmans
Wolfgang Tillmans (ur. 16 sierpnia 1968 r. w Remscheid[1]) — niemiecki fotograf. Jego fotografie rozciągają się od fotografii ulicznej, przez portrety, pejzaże, martwe natury, po abstrakcję. W 2000 r. został wyróżniony nagrodą Turnera, a w 2015 r. prestiżową nagrodą Hasselbalda[1]. ŻyciorysWczesne życie i edukacjaWolfgang Tillmans przyszedł na świat 16 sierpnia 1968 roku w Remscheid, na terenie ówczesnych Niemiec Zachodnich[1]. Był najmłodszym z trójki rodzeństwa. Jego rodzice prowadzili przedsiębiorstwo eksportujące narzędzia do Ameryki Południowej[2]. W wieku 10 lat wykonał swoje pierwsze zdjęcia, przedstawiające m.in. księżyc i słońce widziane przez teleskop[2].  W wieku nastoletnim zetknął się z dziełami Gerharda Richtera, Sigmara Polke, Roberta Rauschenberga i Andy’ego Warchola, których twórczość zalicza do najwcześniejszych inspiracji[3]. W 1983, mając czternaście lat, był na wymianie w Londynie, gdzie został wysłany przez rodziców do ich znajomej, by podszkolił się w języku angielskim[2]. W 1984 dokonał coming outu jako osoba homoseksualna[4]. Uniknął służby wojskowej, w zamian po zajęciach szkolnych wykonywał prace społeczne[3]. Służbę wojskową uważał za sprzeczną z jego poczuciem sumienia[2]. Gdy miał osiemnaście lat, tworzył zina, używając nowoczesnych wtedy kserokopiarek[2]. W 1988 r. przeprowadził się do Hamburga wraz z dwójką przyjaciół ze szkoły średniej: artystką Alexandrą Bricken i artystą Lutzem Hülsenem. Wtedy zaczął uczestniczyć w klubowym życiu nocnym Hamburga i robić zdjęcia[1][5]. W 1989 przez sześć tygodni studiował w berlińskiej szkole fotografii, jednak porzucił ją i wrócił do Hamburga, na dzień przed upadkiem muru berlińskiego[2]. Tillmans uważa, że ominięcie przez niego tego ważnego wydarzenia było decydujące dla jego losów — gdyby tam był, być może pozostałby w Niemczech[2]. W 1990 r. przeprowadził się do Bournemouth w południowej Anglii, by studiować tam kierunek artystyczny na Bournemouth and Poole College of Art[4]. W 1992 r. zamieszkał w Londynie[3]. W wieku 20 lat kupił swój pierwszy aparat — analogową lustrzankę marki Contax[2][6]. KarieraW 1988 r. w kawiarni Cafe Gnosa w Hamburgu miała miejsce pierwsza indywidualna prac Tillmansa[7]. Młody artysta skontaktował się ze współwłaścicielem kawiarni i przedstawił mu swoje prace. Poskutkowało to małą wystawą kserograficznych tryptyków Tillmansa[2].  Na początku lat 90. jego fotografie ukazywały się w m.in. magazynie iD i innych magazynach poświęconych modzie[4]. W tamtym okresie wiele uwagi w swoich fotografiach poświęcił fotografowaniu swoich wieloletnich przyjaciół Alexandry Bricken i Lutza Hülsena, z którymi mieszkał. W 1992 wykonał serię znanych zdjęć z nimi w rolach głównych: Lutz and Alex sitting in the trees, Lutz and Alex holding cock, Lutz and Alex holding each other[3]. Pierwsza z wymienionych przedstawia nagich, odzianych tylko w płaszcze przeciwdeszczowe Alex i Lutza siedzących na drzewie. Fotografia znajduje się obecnie w stałej kolekcji MoMA[2][8]. Serię Lutz & Alex zaprezentował na targach sztuki w Kolonii, dzięki tej wystawie kariera fotografa w Europie nabrała rozpędu[1]. W 1995 r. stworzył swoją pierwszą książkę z autorskimi fotografiami, która została wydana przez wydawnictwo Taschen[9]. To także rok pierwszych wystaw prac Tillmansa w galeriach, dzieła zaprezentowano wtedy w galeriach Buchholz & Buchholz w Kolonii i Maureen Paley w Londynie[2]. W 1997 r. artysta stworzył serię pozornie przyziemnych zdjęć dokumentujących ostatni miesiąc życia jego partnera życiowego Jochena Kleina, malarza zmarłego na AIDS[1]. W latach 1998-1999 był profesorem wizytującym na hamburskim Uniwersytecie Sztuk Pięknych, a w latach 2003-2006 profesorem sztuk interdyscyplinarnych na Uniwersytecie Sztuk Pięknych we Frankfurcie nad Menem[10]. W 2000 r. został pierwszym fotografem i pierwszym artystą spoza Wielkiej Brytanii, który zdobył nagrodę Turnera[1][11]. W 2001 r. wygrał konkurs ogłoszony przez miasto Monachium na projekt pomnika ofiar AIDS, który rok później zrealizowano[7][1]. W 2003 r. miała miejsce wystawa indywidualna jego prac w Tate Britian[11]. Otworzył małą, niekomercyjną przestrzeń wystawienniczą Between Bridges w 2006 roku. Do 2011 zlokalizowana była w Londynie, a od 2014 istnieje w Berlinie[1]. Za jej cel obrał stworzenie miejsca gdzie artyści mają możliwość prezentacji swoich prac zaangażowanych politycznie. Pierwsza wystawa była skupiona wokół twórczości Davida Wojnarowicza, którego prace nie były wcześniej prezentowane w Wielkiej Brytanii[2]. W 2017 Tillmans utworzył fundację Between Bridges, która skupia się na wspieraniu sztuki i demokracji, a także praw osób LGBT+ i walce z rasizmem[2][12]. W 2009 r. zaczął używać tylko aparatów cyfrowych, rezygnując z fotografii analogowej[6]. Jest członkiem niemieckiej Akademie der Künste od 2012 r. i członkiem brytyjskiej Royal Academy of Arts od 2013[11]. W 2014 r. podróżował po Rosji by dokumentować życie i sylwetki członków społeczności LGBT, których prawa są ograniczane pod rządami Władimira Putina[13]. W 2023 r. został wymieniony na liście Time 100[11][14]. TwórczośćFotografiaFotografie Tillmansa są bardzo zróżnicowane, począwszy od fotografii ulicznej, przez portrety, pejzaże, martwą naturę aż po abstrakcję[1]. Przełom lat 80. i 90. XX w. to okres fotografii Tilmansa będących swego rodzaju kroniką kultury pokolenia X i kultury rave’ów[2]. Jego twórczość uważana jest za jedną z najważniejszych dokumentacji sceny klubowej i gejowskiej Londynu[6]. Zdjęcia z klubowego życia nocnego powstały z perspektywy zaangażowanego uczestnika i przekazują to co Tillmans nazwał znaczącym hedonizmem[15]. Uchwycone obrazy spoconych, tańczących ludzi promieniują energią[16]. Sam artysta twierdzi, że nigdy nie miał zamiaru, by jego twórczość była postrzegana jako pamiętnikarska czy autobiograficzna[4]. Lata 90. to także czas fotografowania najbliższych mu przyjaciół czego przykładem jest seria Lutz & Alex. Tillmans uwiecznia ich w m.in. w intymnych sytuacjach[17]. Pomimo tego, że część fotografii jest pozowana, to nie sprawiają takiego wrażenia dzięki nieformalnemu wyglądowi zdjęć[17]. Fotografię z siedzącymi nago w płaszczach Alexem i Lutzem na drzewie (Lutz and Alex sitting in the trees) Jonathan Jones na łamach Guardiana podsumowuje: To sesja zdjęciowa mody, ale Tillmans zmienia ją w poetycką eksplorację nagości[18]. Tillmans fotografuje także otaczającą go rzeczywistość nieożywioną, martwe natury wyrzuconych ubrań czy jedzenia[3][16].  Fotografie Tillmansa nie ograniczają się do obrazów znaczącego hedonizmu. Artysta przedstawia także poruszające sceny jak ostatni miesiąc życia jego umierającego na AIDS partnera czy kryzys uchodźczy[16][1]. Część jego twórczości koncentruje się na politycznym i aktywistycznym zaangażowaniu Tillmansa. Porusza kwestie takie jak prawa osób LGBT+ i prawa imigrantów czy prawa kobiet[19][20]. W 2016 w obliczu referendum brexitowego artysta wykorzystał swoje fotografie do przygotowania serii plakatów agitujących na rzecz pozostania Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej[21][6]. W 2017 stworzył serię plakatów przeciwko niemieckiej partii AfD[22].  Praktyka fotograficzna Tillmansa z czasem rozwinęła się na różnych nowych polach. Od początku lat 2000. artysta eksperymentował z procesami fotograficznymi w celu tworzenia dzieł abstrakcyjnych. Efektem tego jest m.in. seria Freischwimmer, która została wykonana bez użycia aparatu. Tillmans pracował z chemikaliami na papierze fotograficznym uzyskując dzięki temu kolorowe, wirujące obrazy, które później powiększał na drukarce atramentowej w celu prezentacji na wystawach[1]. Abstrakcyjne dzieła prezentowane na wystawach w towarzystwie fotografii sprawiają wrażenie spektakularności, są swoistymi wybuchami kolorów[3].  Tillmans jest głęboko zaangażowany w proces powstawania wystaw swoich prac. Charakterystyczną cechą jego wystaw jest organizowanie prezentowanych fotografii w formie siatki na białych ścianach galerii. Niektóre zdjęcia są oprawiane, a inne wieszane za pomocą taśmy, spinaczy lub pinezek[1]. Tematyka prezentowanych dzieł jest wieloraka np. martwa natura zestawiona z plamą różowego pigmentu, portretem Kate Moss czy widokiem Arktyki z lotu ptaka[3]. Instalacje przyjmują charakter kompozycji i są dziełami sztuki samymi w sobie[3]. Wideo i muzykaOd 2002 r. Tillmans wystawia także prace wideo. Wyprodukował teledysk dla zespołu The Pet Shop Boys[6]. Podczas studiów Tillmans próbował swoich sił w muzyce, jednak nieudany koncert spowodował porzucenie przez niego tej dziedziny kultury na wiele lat. W połowie lat 2010. zaczął ponownie tworzyć utwory elektroniczne. Jego utwór Device Control jest utworem otwierającym i zamykającym album Endless Franka Oceana[23]. W 2016 Tillmans wypuścił EP-kę That's Desire/Here We Are, wydał takżę album Moon in Earthlight (2021) oraz Where Does The Tune Hide (2024)[24]. Wybrane wystawy indywidualneLista wybranych wystaw indywidualnych prac Wolfganga Tillmansa[25][26]
Przypisy
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba):
|
||||||||||
