Wybuch gazu w Poznaniu (1926)

Wybuch gazu w Poznaniu

Gazownia miejska na Grobli
Państwo	Polska
Miejsce	Poznań, Grobla
Rodzaj zdarzenia	pożar
Data	26 lutego 1926
Godzina	13:30
Ofiary śmiertelne	0 osób
Ranni	40 osób
Położenie na mapie Poznania miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Polski w latach 1924–1939 miejsce zdarzenia
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego miejsce zdarzenia
52°24′14″N 16°56′34″E/52,403889 16,942778

Wybuch gazu w 1926 – wybuch zbiornika z gazem miejskim w Poznaniu, który miał miejsce 26 lutego 1926 w miejskiej gazowni przy ul. Grobla.

Wybuch nastąpił o godzinie 13:30. Prawdopodobnie w wyniku wady konstrukcyjnej (wkleszczenie się płyty naciskowej zamykającej rezerwuar, planowana była naprawa^[1]) wybuchł największy ze zbiorników z gazem (nr 5), mieszczący 50 000 m³ tego paliwa (tego dnia nie był napełniony w całości – zawierał około 20 000 m³ gazu) i wart 2 miliony guldenów gdańskich. Pokrywa zbiornika, odrzucona siłą wybuchu, spadła na podwórze przy ul. Łaziennej (około 500 m dalej). W promieniu kilometra (m.in. na Chwaliszewie i placu Bernardyńskim) powypadały prawie wszystkie szyby, zerwane zostały blachy dachowe, pospadała część gzymsów i dachówek, w wyniku czego rannych zostało 40 osób (w tym dwie ciężko na terenie samego zakładu). W wielu kamienicach popękały piece. Witryna została wybita nawet przy ul. Ratajczaka w sklepie Gebethnera. Pożar gasiło pięć zastępów straży pożarnej z ul. Masztalarskiej i trzy sanitarne z ul. Grunwaldzkiej. Loty rozpoznawcze wykonywały dwa samoloty z lotniska na Ławicy. Kłęby czarnego dymu zasnuły dużą część Starego Miasta. Teren otoczyła policja i wojsko, a akcją gaśniczą dowodził osobiście naczelnik poznańskiej Straży Pożarnej – Jan Kiedacz. Pożar wywołał panikę i bezładną ucieczkę wśród mieszkańców okolicznych ulic^[2][3][4]. Akcję gaśniczą zakończono około godziny 18:15^[5].

Zbiornik, który eksplodował, został zbudowany w 1916 przez firmę Maschinenfabrik Augsburg-Nurnberg. Był to pierwszy w Polsce zbiornik bezwodny. Był corocznie regularnie kontrolowany, a drobne usterki od razu usuwano. Na żądanie gazowni zbiornik został sprawdzony przez przedstawiciela producenta na tydzień przed wybuchem i nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Niektórzy pracownicy twierdzili, że na dzień przed wybuchem (wieczorem) czuli zapach gazu przy zbiorniku. Skala zdarzenia wywołała nawet podejrzenia o zaplanowany zamach^[1].

Prezydent Cyryl Ratajski, nie dysponując praktycznie żadnymi środkami z kasy miejskiej dla ofiar katastrofy, postanowił odwołać się do ofiar obywatelskich, samemu dając przykładowy datek w wysokości stu złotych. Do 1 marca 1926 uzbierano łącznie 5446,21 złotych i z tych pieniędzy wypłacono ofiarom zapomogi w wysokości od 15 do 50 złotych^[6].